Grumman F-9F Panther modeli inşaatı ("Dahta"dan model jet yapımı )

[Özgür Evren Varol]

3. videomuz da yayında ( video linki 2. mesaja da eklendi)

Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

 

[Emre Kaman]

Fotolarda biraz daha ufak gorunuyordu ama masallahi varmis modelin

 

[Özgür Evren Varol]

Fotolarda biraz daha ufak gorunuyordu ama masallahi varmis modelin

Ha yok, modelin büyüklüğü de benim şişkoluğum da geniş açı lensten ötürü

 

[Rasim Öztürk]

Sesini, uğultusunu canlı canlı dinlemek nasip olur inşallah Harika bi model oluyor

 

[Mehmet Kucuksari]

Video için teşekkürler Evren hocam, keyifle izledim. Tezgah imalatında bile her türlü detay düşünülmüş Seni takip etmek ve model yapım aşamalarını izlemek gerçekten büyük bir keyif, ellerine emeğine sağlık

 

[Özgür Evren Varol]

Sesini, uğultusunu canlı canlı dinlemek nasip olur inşallah Harika bi model oluyor

Teşekkürler Rasim

Ses demişken, ve hazır bir marangoz bulmuşken, bir stand yaptırıp motoru bağlayıp birkaç deneme çalıştırması yapıp sesini dinlesek mi hep beraber

Gerçi bir pil sorunum var halen, bu meret (türbin) 3S life pil ile çalışıyor ve şu anda elimde yok...

Sümer Abi, 3 hücreli bir lipo pili alsam, bir hücresininin şöyle göz kararı yarısını kessem, olsa 2.5S, tam şarjlıyken olsa 10,5V 3S life pile denk gelir sanki, ne dersin?

Video için teşekkürler Evren hocam, keyifle izledim. Tezgah imalatında bile her türlü detay düşünülmüş Seni takip etmek ve model yapım aşamalarını izlemek gerçekten büyük bir keyif, ellerine emeğine sağlık

Güzel sözleriniz için teşekkürler Adminim

 

[Rasim Öztürk]

Ses demişken, ve hazır bir marangoz bulmuşken, bir stand yaptırıp motoru bağlayıp birkaç deneme çalıştırması yapıp sesini dinlesek mi hep beraber

Çok iyi olur teaser kıvamında

 

[Özgür Evren Varol]

3. videodan buyana neler yapıldı bir ozetleyelim

Gövde bölmelerini ve stringer çitalarını yapıştırmadan yapım klavuzu üzerinden defalarca madde madde gidip ilerdeki yapım aşamalarını hatmettim ve yapım klavuzunda verilmiş olan akış sıralamasında herhangi bir sorun olmadığından emin oldum. Gövde ve kapak arasındaki ayrım hattında ve kapağın sonradan kesilmesinde kafama tam olarak oturmayan bazı noktalar vardı, bunları hem en kesit çizimlerini iyice çalışarak hem de modeli daha önceden yapmış olanların fotoğraflarına bakarak giderdim ve herşeyi iyice kafamda oturttum. Sonra da gövde bölmelerini payandaya yapıştırmaya başladım.

Bunların hizalı olduklarından iyice emin olmak için lazerin tek başına yeterli olamayacağına karar verip antik mısırdan bugüne (muhtemelen çok daha eskiden beri ) insanlığın uyguladığı yöntemi, ip çekmeyi de devreye soktum

İnşaat tezgahı üzerine bir merkez hat işaretlemiştim zaten, açıkçası o sırada bunun bir işe yarayıp yaramayacağından pek emin değildim, ama yine de dursun bir zararı olmaz diyerek merkez hattı işaretlemiştim. İyi ki de işaretlemişim, çok işe yaradı. Payandayı tezgaha iğnelerken bu merkez hattıyla lazerin dikey çizgisini kullanarak hizalamıştım. Ama gövde bölmeleri yerlerine gelince lazerin etkisi sadece bölmelerin tepeleriyle sınırlı kaldı, zira alt kısımlar perdelendiği için bölmelerin alt kısımlarındaki referans çizgilerine ulaşamadı. Bunu çözmek için önce tezgahı evirdim çevirdim dikey koydum falan ama içime sinmedi açıkçası. En sonunda da eski usul ip çekmeye karar verdim.

İlk iş olarak en baştaki ve en sonraki (1 ve 15 numaralı) bölmeleri büyük marangoz gönyesi yardımı ile tam merkezli olacak şekilde ve tam dikey olduklarından emin olup payandaya yapıştırdım. F-15 in önündeki F-14 bölmesi de aynı şekilde gönye ve kısmen lazer yardımıyla merkezli ve dik olarak yerine yapıştırıldı. F-14 ve F15 bölmeleri arasında dikey stabın sinirleiri olan FR-1 ve FR4 parçaları yapıştırılmadan yerleştirildi. Bu şekilde, kuyruk tarafında iyi kötü sebit bir yapı elde edebildim ve bir iğneyi FR-4ün merkez hattına saplayıp hizalama ipini buna bağladım. İpi F-14ün tepesindeki çentikten geçirip en başa, F-1 bölmesinin tam merkezine gerdirdim.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Artık bir tane yukarıda (ip) bir tane de aşağıda (tezgahtaki merkez hattı çizgisi) olmak üzere iki merkez hattı referansım vardı ve diğer gövde bölmelerinin üzerlerindeki orta hat çizgilerini de kullanrak, gez göz arpacık mantığıyla her bölmeyi tam olarak merkezli yerleştirme şansım oldu. Bu şekilde tüm bölmeleri teker teker hizalayıp marangoz gönyesiyle dikliklerini de kontrol edip payandaya yapıştırdım.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

F-9 ve F-10 bölmeleri aynı zamanda kanat bağlantısını sağlayacak olan bölmeler olduğu için bunların boyuna merkez hattına dik olmaları konusunda da azami gayreti gösterdim. Bu bölmler aynı zamanda büyüp parçalar olduğu için ahşabın doğasından gelen olası çarpılmaları engellemek için F-9 parçasının önüne kalın bir sert ağaç tutturup, düz olduğundan emin olarak yapıştırdım. F-10 zaten lazer kesim parçalarla F-10a bağlanacağı için otomatik olarak F-9 un şeklini takip edecek. O yüzden son ana, tüm parçalar yapışana kadar bu sert ağaç destek F-9 a tutturulmuş olarak kalacak.

Yapım klavuzu bölmeler payandaya yapıştıktan sonra dikey kuyruğu tamamlamayı buyuruyor, ben de harfiyen takip ettim.

Yatay kuyruk dikey kuyruğa monte ediliyor ve FR-4 sinirinin üzerine yapıştırılan yataklara oturuyor. Haliyle yatayın oturma açısı (uçuşu doğrudan etkileyecek çok önemli bir parametre) FR-4 parçasının oturma açısını takip edecek demektir. Ziroli da yapım klavuzunda bunu altını çizerek anlatmış, ne yap ne et FR-4 parçasının payandaya paralel olduğundan emin ol diye buyurmuş.

Eşimin de yardımıyla tezgahı salon sehpasından yemek masasına taşıdım (salonu kullandığım yetmediği gibi tezgahı taşımak için de eşimden yardım isteyebilecek kadar şanslıyım )

Lazerin yardımıyla payandanın yere paralelliğinden emin oldum. Sonra lazeri F-14 ve FR-4 e hizalayıp FR-4 ün yatay olup olmadığını kontrol ettim. Malesef yatay değildi. F-14 üzerindeki çentiği aşağıya doğru biraz eşeleyince FR-4 yatay hale geldi, ve o halde F14 ve F-15'e yapıştırıldı.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Sonrasında yapım klavuzu harfiyen takip edilerek sırasıyla FR-1, F-16, Hücum kenarı çıtası (6x6mm sert balsa) FR-7, FR-5, FR-6 ve serenler (6x3 mm sert balsa) yerlerine yapıştırıldı.

Aslında dikeyin firar kenarı çıtası olan F-16 kitten çıkmadı (oysa ki ziroli parça çizimlerinde bu parçaya yer vermiş, kitte de olması gerekirdi). Aynı parçadan bir de yön dümeni için gerekli olacağından 3D printerdan bir şablon basıp bu parçayı 6.4 mm balsa levhadan kestim. Doğru açıda olması için yine 3D printerdan bir üçgen şablon basıp kullandım ve F-16 yı FR-1 ve FR-2 sinirlerinin arkasına yapıştırdım. Tam dikey olduğundan emin olmak için de yine lazeri kullandım. İlk kez bu kadar "havada" bir inşaat yapıyorum, normalde bu tür elemanları doğrudan plan ve tezgah üzerinde yapmaya alışığım bu bana çok eğreti geldi açıkçası, o yüzden her aşamada her şeyin hizalı ve dik olduğundan emin olmak için çok fazla çaba harcıyorum, yoksa inşaat çok daha hızlı gidebilir... 3 kere ölç bir kere yap prensibini 10 kere ölç 3 kere yap olarak genişlettim bu inşaatta Ama en nihayetinde ana hatlarıyla düzgün olan bir dikey çıktı ortaya

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Şu haliyle yapı içime sinecek bir rijitlikte değil, olası bir rudder "flutter"ında parçalanıp gider gibi bir hissiyat veriyor (aklıma o güzelim devasa Gripen modelinin havada paramparça olduğu video geliyor sürekli) buyrun siz de izleyin:

Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Her ne kadar yüzeyi kaplayacak olan 1.6 mmlik balsa levhalar eklenince sistem çok daha sağlam bir hale gelecek olsa da, ben ne olur ne olmaz diyip abartıya kaçmadan, nispeten hafif bir güçlendirme olarak serenlerin arasında 1.6mm lik balsa parçalar ile destekler (shear web) atıp seren sistemini kutu haline getireceğim. Az bir ağırlık ilavesiyle hatırı sayılır bir sağlamlık getirecek bu ekleme...

Dün ayrıca motor ve gövde ilk kez bir araya geldiler

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Sanki sığdı gibi...

Haftasonum da artık başlamak üzere, bu haftasonunda gövdenin çatılması tamamlanır diye tahmin ediyorum. Pek yakında modeli tezhagtan ayırabilecek hale geliriz diye tahmin ediyorum. Ama bu başka bir problemi getiriyor, modeli koyacak yer bulmam lazım 35cc'lik decathlonu elden çıkarma vakti geldi sanırım...

 

[Mehmet Kucuksari]

Bunların hizalı olduklarından iyice emin olmak için lazerin tek başına yeterli olamayacağına karar verip antik mısırdan bugüne (muhtemelen çok daha eskiden beri ) insanlığın uyguladığı yöntemi, ip çekmeyi de devreye soktum

Antik mısırla bu işi iyi ki yıllar önce akıl etmişler diyelim

Eşimin de yardımıyla tezgahı salon sehpasından yemek masasına taşıdım (salonu kullandığım yetmediği gibi tezgahı taşımak için de eşimden yardım isteyebilecek kadar şanslıyım )

Gerçekten de büyük şans ve büyük bir lüks

Şu haliyle yapı içime sinecek bir rijitlikte değil, olası bir rudder "flutter"ında parçalanıp gider gibi bir hissiyat veriyor (aklıma o güzelim devasa Gripen modelinin havada paramparça olduğu video geliyor sürekli) buyrun siz de izleyin

İnsan izlerken içi gidiyor resmne Çok yazık olmuş çok

Dün ayrıca motor ve gövde ilk kez bir araya geldiler

O ateş parçasını böyle dahta içine koymak nedense bana çok emniyetli gelmiyor

 

[Özgür Evren Varol]

İskelet üzerinde çalışmaya devam...

Modelin burnu kıvrımın en fazla olduğu yer ve ilk üç gövde bölmesinin olduğu kısım bir nevi desteksiz havada duruyor. Şu aşamada sadece gövdenin üst yarısındaki stringer çıtalarını yerlerine yapıştırabildiğim için bu çıtaların burundaki kavisin vereceği gerilme ile burnu yukarı doğru çekip çarpıtması söz konusu olabilir diye düşünüp ilave tedbir göz çıkarmaz diyerekten, payanda inşaatından arta kalan kalın bir çıta ile burnu inşaat tezgahına sabitledim.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Benzer şekilde bir arkadaki kısmı da iki desteğin ortasına yakın bir yerden destekledim. Bu iki desteğin eklenmesiyle gövdedeki esneme sıfıra indi diyebilirim. Böylece çıtaların da yerini alması ve bir miktar balsa kaplamanın yapıştırılması sırasında esnemeden ve şeklini kaybetmeden bir kabuk haline gelecek.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu desteklerden sonra 6.4x3.2 mm'lik balsa çıtaları yerlerine yapıştırmaya başladım. Bu aşamada simetrik çalışmaya çok dikkat ettim. Yani bir çıta gövde sağ tarafına bir çıta da gövde sol tarafında tam simetriğindeki yuvalara yerleştirilip bir sağdan bir soldan gövde bölmelerine yapıştırılarak ilerlendi. Ayrıca mümkün mertebe her iki tarafta kullanılan çıtaların da benzer sertlikte olmasına olabildiğince dikkat ettim.

Kokpitin ön tarafındaki gövde/kapak geçişi için verilen parçalar malesef tam olarak yerine oturmuyor. Bu parçalar birebir plana göre kesilmiş, haliyle sorun planda gibi ama geri kalan herşey gayet iyi otururken bunların uymaması pek mantıklı gelmedi. Biryerlerde hata mı yapıyorum diye bakınmaya devam ediyorum halen... Ayrıca, kağıt üzerinde ve kafamda gövde ile kapak birleşimindeki sistemi anladığımı düşünüyordum, ama iş birebir o kısmı uygulamaya gelince anladığımı sandığım yöntemin pratikte nasıl uygulanacağını henüz çözemedim Ziroli amca kapak ile gövdenin aynı anda ve birlikte inşa edilmesini, sonradan plan üzerinde gövde bölmelerinde işaretlenmiş olan hatlardan kesilerek kapak ile gövdenin ayrılmasını buyurmuş. Tamam kapak ile gövdenin birbirine tam uyması için bu çok mantıklı. Ama o kesim hattına gövde kaplandıktan sonra dışardan ulaşmak mümkün olmayacak. Sadece gövdenin altından o bölgeye erişim olabilir. Muhtemelen gövdenin üst yarısı tamamen kaplandıktan sonra, tezgahtan ayırınca kapağın kesilip gövdeden ayrılmasını planladı ama çok net bir şekilde anlatılmamış bu kısım. Modeli daha önceden yapıp bir şekilde yayınlayanlar da bu kısmı biraz es geçmişler sanki. Sadece bir modelci benim gibi "iyi de nasıl keseceğiz bunu sonra" diye düşünüp, başka çıkar yol bulamayınca da kapağı önceden kesip gövdeden ayrı olarak imal etmiş. Yine de hem yapım klavuzunu hem de planlar üzerindeki açıklamaları ve en kesitleri, hem de netteki diğer inşaatları tekrar gözden geçirip birşeyleri atlayıp atlamadığımı anlamaya çalışacağım. B planı olarak, eğer yukardaki yöntemi gözüm kesmez ise, kapak ile gövde arasındaki ayrım hattını kaplamadan önce kesip, sonrasında kapağın ve gövdenin bölmelerini 1.5 mm balsa parçalar ile yanlarından birbirlerine yapıştırıp, kaplama bittikten sonra ufak bir kuvvet uygulayarak kırılabilecek bir birleşim sağlamayı planlıyorum. Böylece kapak ve gövde bir arada kaplanıp birbirlerine tam olarak oturacak ve hatların sürekliliğini sağlayabilirim diye umud ediyorum.

Çıtaların yerleşmesinden fotoğraflar:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

burun kısmındaki (neredeyse) tüm çıtaların yerlerini almış halleri:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

 

[Özgür Evren Varol]

Motorun monte edileceği bölgede de 6.4 mm lik kontraplaktan levhalar kesilip 9 ve 10 numaralı bölmeler üzerindeki yuvalara yapıştırılması gerekli. Kitten 6.4 mmlik kontraplak çıkmadı hiç, bu amaçla verilmiş sert ağaç da çıkmadı. acaba 3.2 mm lik kayın kontraplaktan ikişer adet mi kestiler diye bakındım ama orda da gerekli boyutta hiçbir parça görmedim. MAdem öyle diyip kendim giriştim. 3.2mm lik kayın kontraplağın köşelerinden birisinde işime yarayacak boyutta bir parça alan olduğunu farkettim. Buraya istediğim boyutta 4 dikdörtgen çizdim:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Sonra bunları kendi testeremle kesip çiftler halinde 30dk lık epoksi kullanarak birbirlerine yapıştırdım ve işkencelerle presleyip kurumaya bıraktım.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Epoksi donunca parçaları yerlerine emaneten oturttum.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Parçalar gayet sağlam oldular, gövde bölmelerine yapıştıkları köşeler de üçgen balsa çıtalarla desteklenecek.

Buarada fotoğrafların kusuruna bakmayın, bir kısım işler ufaklığın uyku saatinden sonraya kaldığı için fotolar da karanlık azıcık

 

[Mehmet Kucuksari]

Buarada fotoğrafların kusuruna bakmayın, bir kısım işler ufaklığın uyku saatinden sonraya kaldığı için fotolar da karanlık azıcık

Ne kusuru Ozgur hocam, ellerine sağlık Bu arada ufaklık yatmadan önce gerekli kalite kontrol çalışmalarını yapmış ama

 

[Ömer Erkan]

Bir an kendimi tezgahın başındaymışım gibi hissettim. İlginç bir inşaat tekniği! Gönyesinde bir gövde çıkarmak beceri istiyor. İp çekme yöntemi çok kullanışlı. Zaman zaman ben de başvuruyorum. Ancak, arada ipe temas eden noktalar varsa, ip buralarda, az da olsa, farkına varmadan esneyebiliyor ve doğrusallığını kaybediyor. Yani, temas eden bir bölme bir tarafa doğru hafif kayıksa fark etmeyebilirz. Resimlerde de burundan 2, 3 ve 4. bölmelerin üst kısmına ip temas ediyor galiba. Buralarda ipte bir esneme yok mu? Yani üstten bakıldığında ipin doğrusallığından nasıl emin olabiliyoruz?

 

[Özgür Evren Varol]

Ömer Bey, bence bu yöntemle düzgün gövde ortaya çıkarmak beceriden çok dikkat gerektiriyor. Bu modelde ilk kez yaptığım için emin olmak adına her taraftan ölçüp biçip farklı yollarla teyid ede ede ilerledim. Ama şimdi aynı yöntemle başka bir gövde yapacak olsam çok daha hızlı ilerleyebilirim, önemli noktalar:

-gövde bölmelerinin diklemesine merkez hatları üzerlerine çizilecek

-gövdenin çatıldığı tezgah üzerinde de boyuna merkez hat işaretlenecek

-gövdenin çatıldığı dikey destekler çok düzgün olmalı ve üst yüzeylerin oluşturduğu düzlem ile tezgah yüzeyi paralel olmalı.

Bu koşullar tam olarak sağlandıktan sonra ne ipe ne lazere ihtiyaç kalıyor. İlk ve son bölmelerin merkez hatları tezgahtaki merkez hat ile hizalanarak payanda tezgaha sabitlenirse geri kalan bölmeler de marangoz gönyesi ile hem merkezli hem de tam dikey olarak hizalanıp payandaya yapıştırılabilir. Tabi tüm bu işlemler sırasında payandanın tam olarak tezgaha bastığından da emin olmak lazım. Stringer çıtaları yapıştırılırken de bölmelerin tezgaha dik olduğundan emin olmak faydalı olacaktır...

Diğer yöntemlerle karşılaştırmak gerekirse; benim bugüne kadar yaptığım yuvarlak yada eliptik kesitli gövdeli modellerde temel prensip gövdeyi ya dikeyde ya yatayda ikiye ayırıp ilk yarıyı tezgah üzerine sabitleyerek inşa edip, kabuk oluşup kendi şeklini koruyacak hale gelince tezgahtan ayrılıp diğer yarısının da tamamlanan yarının üzerine eklenip inşa edilmesi şeklinde. Airsail marka chipmunk kitinde ise iki gövde yanını ayrı ayrı plan üzerinde inşa edip iki yarım kabuğu birbirine yapıştırma şeklinde bir yol izlenmişti. Ama ikinci yarımı inşa etmek için planı parafinle ıslatıp şeffaf hale getirip ters çevirerek arka tarafta (simetriği) çalışılması tavsiye ediliyordu. O zaman parafin bulamayıp planı zeytinyağıyla ıslatmıştım sonra uzunca bir süre kokudan midem bulanmıştı bu yöntemde her zaman iki gövde yanının tam olarak simetrik olmama riski var, ayrıca yapıştırma sırasında da kaçıklık olması ihtimali de var.

Gövdenin bir yarısını yapıp diğer yarıyı onun üzerinde inşa etmek nispeten daha mantıklı bir yöntem bence. Bu yöntemde gövde bölmeleri iki yarım parça olarak kesildiği için ahşap israfı da daha az oluyor (ziroli tasarımındaki koca koca gövde bölmelerini tek parça olarak kesmek oldukça fazla miktarda ahşap israfı da getiriyor.)
Ama ikinci yarının gövde bölmeleri yerleştirilirken simetrinin kaybedilme riski var dikkatli çalışılmazsa. Zirolinin de tam gövde bölmelerini tercih etmesi bundan kaynaklı olabilir...

Ziroli inşaatında hoşuma giden bir diğer yan da gövdenin tezgah alanını tamamen kaplamaması, alet edevat yada yapıştırıcılar alttaki boşluğa yerleştirilip her daim ulaşılabilecek mesafede, el altında tutulabiliyor.

İp konusundaki tespitiniz de yerinde, benim çektiğim ip gövdenin kıvrımından ötürü ilk 4 bölmenin hepsiyle temas halindeydi, o yüzden bu bölmeleri yapıştırırken gönye yöntemiyle destekledim.

 

[Sumer Yamaner]

Hayır yani bunları okuyan da uçak yaparken illa her yerinin gönyesinde ve simetrik olması gerektiğini sanacak...