Bu baslik altinda 3D ucusun tarihcesinden ve modellerin gelisiminden bahsedip, videolar ile birlikte manevralarin ne sekilde komuta edildigini anlatmaya calisacagim.
3D Eğitim Videolari Serisi:
1- Pop Top
2- Upright Flat Spin
3- Elevator
4- Wall
5-Inverted Flat Spin ve Blender
6-Knife Edge Spin
7-Harrier
Bu baslik altinda elimden geldigince gecmisten guncele 3D manevralarini tanimlamaya calisacagim.
3D ucus denildiginde modelin stall halde iken yaptigi manevralar gozumuzun onune gelmelidir. Temel olarak 3 gruba ayirabiliriz manevralari:
a)Jiroskopik
b)Vektorel
c)Gecis manevralari
ilk maddede belirtilen jiroskopik manevralar modelin kutlesi ve hizindan yararlanarak olusan ataletin(kinetik) ucak stall olduktan sonra sonumlenmesine izin vermeden ani yonlendirmeler ile kullanilmasi sonucu yapilan (banging the stick denilen hadise) hareketler olarak gruplanabilir (pop-top, blender, cranckshaft vs gibi)
Ikinci maddedeki manevralar ise modelin hizindan ve dolayisiyla ataletinden faydalanilmayan, buna karsin yuksek cekise sahip motorun etkisiyle itki vektorunun yonlendirilmesi ile icra edilen manevralardir. Buna en temel ornek olarak hover ve harrier verilebilir.
Ucuncu maddede ise artik gunumuzde bircok manevrada oldugu gibi hem jiroskopik etki, hem de vektorel etki ile icra edilen manevralar. Ornek vermek gerekirse Parachute sonrasinda harrier, Inverted spin sonrasinda rolling harrier gibi.
-Modelcilikte 3D manevralar, 90'ların ortalarında (sanirim 1994 yili idi) TOC müsabakasında uçulup popüler olmaya başladı. Musabaka iki kategorinin birlesiminden olusuyordu, ilki pattern ucus, digeri ise yarisma sonunda seyirci icin dusunulmus olan serbest stil ucuslari idi. Pilotlar ozellikle seyirci etaplarinda izleyenleri etkilemek adina (Puan agirlik yuzdesi dusuk de olsa) bu manevralar icin ugras verir oldular
*TOC-Tournament of Champions-Şampiyonlar Turnuvası Las Vegasta kendisi de bir model tutkunu olan rahmetli Willian G. Bennett (aka.Bill Bennett)'in önceleri kıtanın, sonrasinda ise dünyanın dört bir yanından üst düzey pilotları davet ederek organize ettiği para ödüllü ve oldukça prestijli bir müsabakaydı. Kayitlara gore ilki 1974 yilinda duzenlenmis ve 2002 yilina kadar tekrarlanmis ve Bennettin olumunden sonra devami organize edilmemistir ). Bugünkü Tucson Aerobatic Shooutout, XFC'nin de öncüsü olduğu söylenebilir.
TOC'yi diger musabakalardan ayiran en onemli ve teknik bakimdan en zorlayici fark, modellerin olcekli olma zorunluluklari idi (%10 lik bir tolerans ile sinirlandirilmis bir deviyasyon musadesi olsa da uzun sure tartisma konusu olmus bir hadisedir). Bu zorunluluk modellerin tasariminda buyuk degisimler yapmanin onune gecmekteyse de, pilotlar ve ekipleri ufacik da olsa bir fark yaratmak icin ciddi bir teknik cabanin icerisine girmekte idiler. Bugunku yarismalar icin bu on kosul yok. Hangisi daha iyi ya da faydali, karari sizlere birakiyorum
TOC icin rastladigim kisitli kaynaklar:
-Ardından benzinli motorların pratikte güç/ağırlık dengesini oldukça yükseltmesi ile vektörel manevralar daha sik görülmeye başlandı (Arjantin asıllı Amerikali Quique Somenzini, bu işin atasi olarak bilinir). İlk hover gösterisi yerden yaklaşık 15 metre yüksekte ve birkaç saniye olarak yapıldığında seyirciden müthiş tezahüratlar almış idi. Benzin motorlarındaki bu trend, sponsor destekleri ve para ödüllü müsabakalar, pilotların limitleri oldukça zorlamasının da yolunu açtı. 1999 yılıyla birlikte Hover ve Harrier, serbest stil müsabakalarındaki favori manevralar oldular. Buna mukabil olarak milenyum ile birlikte Rolling harrier konuya dahil oldu ve bugün 3D uçuş denildiği zaman, temel taşları oluşturan manevralar da ortaya çıkmış oldu. Bu temel manevralarım çeşitlenmesi ile günümüze uzanan popüler manevralar da yavaş yavaş belirmeye başladı. Harrier üzerinden çeşitlenmiş olan High-Alpha Knife Edge Harrier, Flat spinden çeşitlenmiş olan Blender bunlara örnek olarak verilebilir.
Başlangıçtaki IMAC/Pattern uçaklarından devşirilen serbest stil modelleri, özellikle seyircinin 3D manevralara olan ilgisi nedeniyle(muhtemelen bunda pazarlama etkisinin de rolü büyüktür), daha hafif, kanatçık yüzeyleri daha büyük ve daha fazla atım yapan, pervaneleri ise daha düşük hatveli ama daha geniş çaplı olacak şekilde evrilmeye başladılar. O günün servo teknolojisi ile hassasiyeti kaybetmemek adına 3 hatta 4 servolu kanatlar dahi görmek mümkündü. Benzer sekilde 120" boyutundaki modeller 3 hatta 4 seri bagli dumen servosu uygulamalari gorulmekte idi.
Bu durum da servo teknolojisi ile birlikte evrildi. Gunumuzde 2.3 m lik bir uçağın kanadına ya da dumenine tek bir servo ile sorunsuz olarak hükmedilebilmektedir.
Bu süreçte, pilotları 3D ucusa alıştırabilmek adına türlü tasarımlar da ortaya çıktı (orn. Diablotin). Bunlar temelde kalın kanatlı, aşırı geniş kanat yüzeyine sahip, oldukça hantal modeller idiler ve onlarca modelciyi 3D uçuş dünyasına kazandırdılar)
Pilotlar ve Pilot Altyapısı
3D uçuş disiplininden önce var olan ve halen geçerliliğini koruyan Pattern disiplini, uçuşun zarafetini, bütünlüğünü ve geometrisini ele alan oldukça ciddiyet gerektiren bir branş. İlk nesil serbest stil pilotlarının tamamının geçmişten gelen bir pattern altyapısı mevcut idi. Bu sayede serbest stilde bugün pek de göremediğimiz nokta tonolar, hörgüçler, stall dönüşleri vs gibi manevralar yer kaplamakta ve benim düşünceme göre cok daha dolgun ve ciddi bir pilotaj sergilenmekte idi. Tabiri caizse her manevra göstere göstere icra edilmekte ve daha önemlisi model hem uçurulmakta, hem de perdovites iken 3D manevralar yapılmakta idi. Günümüze geldiğimizde pattern uçuşun temeli olan zarafeti üst seviyedeki manevraları artık görmüyoruz. Bu, ilginin artık neredeyse yalnızca 3D manevralara kaymasının doğal ama benim açımdan üzücü bir sonucu.
3D nin bu kadar sansasyon yaratmasıyla birlikte, pilotlari çok da zorlamadan bu işin içerisine çekecek modeller peş peşe piyasaya sürülmeye başlandı. Temelde bu modellerin ortak özellikleri ağırlık merkezlerinin oldukça geride olması ve dogru duzgun duz ucus dahi yapamazken, oldukça kolay şekilde post-stall ve 3D manevraları gerçekleştirmeleri idi.
Simülasyonlar sanırım PC lerin çıkışıyla birlikte uretilmeye başlandı ise de (Dave Brown sim, Tower hobbiesde satilmakta olduğunu hatırlıyorum), 2002 senesinde İkarus firmasının yazılımı olan Aerofly sim ile birlikte (Wolfgang Matt ve Roland Matt'in TOC modelinden esinlenilmis olan Extra 300) 3D yapan modeller simülasyonların içerisinde yer almaya ve bu sayede de pek çok 3D pilotu yetişmeye başladı.
Buna paralel olarak fırçasız motor teknolojisinin modelcilikte yaygın kullanımı (sanırım ilk defa bir cd-rom motorunun modifiye edilmesi ile ilk fırçasız motor kullanımı model uçaklarda bilinir olmuştu) ve lityum bataryaların oyuna dahil olmalarıyla yepyeni perde aralanmış oldu akrobasi dünyasında.
Aynı yıllarda E-TOC müsabakası (sanırım 2002 ya da 2003 idi) ile spor salonu içerisinde baş döndürücü uçuşlarla gönullere taht kuran shockflyerlar olaya bambaşka bir ivme kazandırdılar. Artık düşük maliyetli, uçuşu keyif veren(Özellikle kırım korkusu olmaksızın 3D öğrenmeye çalışan bir çaylağa) modeller ortaya çıkmıştı. Tabi oluşan talebe karşı, Çin'in de devreye girmesiyle birlikte ciddi bir arz ve pazar meydana geldi. Çin'den kolaylıkla ucuz elektronik motor batarya temini, türlü basit materyallerle model imalatinin mümkün kılınması sonucu akrobasi meraklıları genel olarak ikinci nesil modellere doğru kaymaya başladılar
Bu gelişmeler ile birlikte, pilotların ilgisi tabiri caizse ip gibi uçan modellerden yaprak gibi savrulan ama kolaylıkla hover harrier yapabilen modellere doğru kaydı ama bu da uçağın ana görevi olan "uçmak" konusunun pilotajda göz ardı edilmesine yol açtı. Doğru düzgün düz uçamayan, nokta tonoyu beceremezken rolling harrier yapmağa çalışan pilot jenerasyonu da bu dönemde ortaya çıktı (tamamen şahsi fikrimdir, aksini düşünenler olabilir, saygı duyarım). Bu bence ciddi bir negatif kırılma noktasıdır pilotaj bakımından.
Bu süreçte daha hafif, daha rijit, daha büyük ve yüksek atımlı kanatçıklara sahip, nispi olarak daha yüksek kanat yüklemesine sahip model tasarımları piyasaya sürülmeye başlandı (Aeroworks Extra 300 50cc, Hangar 9 Edge 540 50cc zamanın güzel örneklerindendi. Bugün için bu modeller artık hantal ve güç bakımından yetersiz kalmaktalar)
Bunun sonucunda yeni manevraların da keşfedilmesiyle birlikte (özellikle jiroskopik manevralar- crankshaft, poptop vs. gibi) modellerde özellikle rijitlik, daha geniş oynar yüzeyler, aksında tono atabilmesi için daha ufak ama orantısı değiştirilmiş ana kanat gibi değişikliklerin meyvesi olarak günümüzdeki üretilen karbon laminasyonlu, kesitleri optimize edilmiş, stroker tabir edilen (100 cc motor blogunda 130 cc vs gibi) motorlara ve neredeyse 50-60 kg-cm lere ulaşan tork değerlerine sahip servolarla bezenmiş güncel modeller ortaya çıkmıştır.
3D Eğitim Videolari Serisi:
1- Pop Top
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
2- Upright Flat Spin
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
3- Elevator
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
4- Wall
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
5-Inverted Flat Spin ve Blender
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
6-Knife Edge Spin
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
7-Harrier
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
3D UÇUŞ VE MANEVRALAR
Bu baslik altinda elimden geldigince gecmisten guncele 3D manevralarini tanimlamaya calisacagim.
3D ucus denildiginde modelin stall halde iken yaptigi manevralar gozumuzun onune gelmelidir. Temel olarak 3 gruba ayirabiliriz manevralari:
a)Jiroskopik
b)Vektorel
c)Gecis manevralari
ilk maddede belirtilen jiroskopik manevralar modelin kutlesi ve hizindan yararlanarak olusan ataletin(kinetik) ucak stall olduktan sonra sonumlenmesine izin vermeden ani yonlendirmeler ile kullanilmasi sonucu yapilan (banging the stick denilen hadise) hareketler olarak gruplanabilir (pop-top, blender, cranckshaft vs gibi)
Ikinci maddedeki manevralar ise modelin hizindan ve dolayisiyla ataletinden faydalanilmayan, buna karsin yuksek cekise sahip motorun etkisiyle itki vektorunun yonlendirilmesi ile icra edilen manevralardir. Buna en temel ornek olarak hover ve harrier verilebilir.
Ucuncu maddede ise artik gunumuzde bircok manevrada oldugu gibi hem jiroskopik etki, hem de vektorel etki ile icra edilen manevralar. Ornek vermek gerekirse Parachute sonrasinda harrier, Inverted spin sonrasinda rolling harrier gibi.
TARİHÇE
Ben 1999 yılında model pilotajına başladıysam da gerek dergiler, gerek kataloglar, gerekse videolari izlemeye başlamam sanırım 1997 yılına dayanıyor. Bu konuda kaynak bilgiye dayanmayan ancak pek de yanıltıcı olmayacağını düşündüğüm bir tarihçe yazmak istiyorum ki hem manevralar ve pilotajın, hem de akrobasi model uçak tasarımlarının son 20-25 senede ne şekilde evrildiğini etraflıca gözlemleme şansı bulabilelim:-Modelcilikte 3D manevralar, 90'ların ortalarında (sanirim 1994 yili idi) TOC müsabakasında uçulup popüler olmaya başladı. Musabaka iki kategorinin birlesiminden olusuyordu, ilki pattern ucus, digeri ise yarisma sonunda seyirci icin dusunulmus olan serbest stil ucuslari idi. Pilotlar ozellikle seyirci etaplarinda izleyenleri etkilemek adina (Puan agirlik yuzdesi dusuk de olsa) bu manevralar icin ugras verir oldular
*TOC-Tournament of Champions-Şampiyonlar Turnuvası Las Vegasta kendisi de bir model tutkunu olan rahmetli Willian G. Bennett (aka.Bill Bennett)'in önceleri kıtanın, sonrasinda ise dünyanın dört bir yanından üst düzey pilotları davet ederek organize ettiği para ödüllü ve oldukça prestijli bir müsabakaydı. Kayitlara gore ilki 1974 yilinda duzenlenmis ve 2002 yilina kadar tekrarlanmis ve Bennettin olumunden sonra devami organize edilmemistir ). Bugünkü Tucson Aerobatic Shooutout, XFC'nin de öncüsü olduğu söylenebilir.
TOC'yi diger musabakalardan ayiran en onemli ve teknik bakimdan en zorlayici fark, modellerin olcekli olma zorunluluklari idi (%10 lik bir tolerans ile sinirlandirilmis bir deviyasyon musadesi olsa da uzun sure tartisma konusu olmus bir hadisedir). Bu zorunluluk modellerin tasariminda buyuk degisimler yapmanin onune gecmekteyse de, pilotlar ve ekipleri ufacik da olsa bir fark yaratmak icin ciddi bir teknik cabanin icerisine girmekte idiler. Bugunku yarismalar icin bu on kosul yok. Hangisi daha iyi ya da faydali, karari sizlere birakiyorum
TOC icin rastladigim kisitli kaynaklar:
Bu LİNKİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu LİNKİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
İLK NESİL 3D UÇAKLARI (1994-2000)
İlk dönemde daha güçsüz (2 nitro moturun kayış/dişli aktarması ile birbiri ile birleştirildiği, bkz.Hanno Pretner) uçaklarla uçulduğu icin yokuş aşağı manevralar revaçta idi (Knife edge spin veya inverted flat spin gibi)
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
-Ardından benzinli motorların pratikte güç/ağırlık dengesini oldukça yükseltmesi ile vektörel manevralar daha sik görülmeye başlandı (Arjantin asıllı Amerikali Quique Somenzini, bu işin atasi olarak bilinir). İlk hover gösterisi yerden yaklaşık 15 metre yüksekte ve birkaç saniye olarak yapıldığında seyirciden müthiş tezahüratlar almış idi. Benzin motorlarındaki bu trend, sponsor destekleri ve para ödüllü müsabakalar, pilotların limitleri oldukça zorlamasının da yolunu açtı. 1999 yılıyla birlikte Hover ve Harrier, serbest stil müsabakalarındaki favori manevralar oldular. Buna mukabil olarak milenyum ile birlikte Rolling harrier konuya dahil oldu ve bugün 3D uçuş denildiği zaman, temel taşları oluşturan manevralar da ortaya çıkmış oldu. Bu temel manevralarım çeşitlenmesi ile günümüze uzanan popüler manevralar da yavaş yavaş belirmeye başladı. Harrier üzerinden çeşitlenmiş olan High-Alpha Knife Edge Harrier, Flat spinden çeşitlenmiş olan Blender bunlara örnek olarak verilebilir.
Başlangıçtaki IMAC/Pattern uçaklarından devşirilen serbest stil modelleri, özellikle seyircinin 3D manevralara olan ilgisi nedeniyle(muhtemelen bunda pazarlama etkisinin de rolü büyüktür), daha hafif, kanatçık yüzeyleri daha büyük ve daha fazla atım yapan, pervaneleri ise daha düşük hatveli ama daha geniş çaplı olacak şekilde evrilmeye başladılar. O günün servo teknolojisi ile hassasiyeti kaybetmemek adına 3 hatta 4 servolu kanatlar dahi görmek mümkündü. Benzer sekilde 120" boyutundaki modeller 3 hatta 4 seri bagli dumen servosu uygulamalari gorulmekte idi.
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu durum da servo teknolojisi ile birlikte evrildi. Gunumuzde 2.3 m lik bir uçağın kanadına ya da dumenine tek bir servo ile sorunsuz olarak hükmedilebilmektedir.
Bu süreçte, pilotları 3D ucusa alıştırabilmek adına türlü tasarımlar da ortaya çıktı (orn. Diablotin). Bunlar temelde kalın kanatlı, aşırı geniş kanat yüzeyine sahip, oldukça hantal modeller idiler ve onlarca modelciyi 3D uçuş dünyasına kazandırdılar)
Pilotlar ve Pilot Altyapısı
3D uçuş disiplininden önce var olan ve halen geçerliliğini koruyan Pattern disiplini, uçuşun zarafetini, bütünlüğünü ve geometrisini ele alan oldukça ciddiyet gerektiren bir branş. İlk nesil serbest stil pilotlarının tamamının geçmişten gelen bir pattern altyapısı mevcut idi. Bu sayede serbest stilde bugün pek de göremediğimiz nokta tonolar, hörgüçler, stall dönüşleri vs gibi manevralar yer kaplamakta ve benim düşünceme göre cok daha dolgun ve ciddi bir pilotaj sergilenmekte idi. Tabiri caizse her manevra göstere göstere icra edilmekte ve daha önemlisi model hem uçurulmakta, hem de perdovites iken 3D manevralar yapılmakta idi. Günümüze geldiğimizde pattern uçuşun temeli olan zarafeti üst seviyedeki manevraları artık görmüyoruz. Bu, ilginin artık neredeyse yalnızca 3D manevralara kaymasının doğal ama benim açımdan üzücü bir sonucu.
İKİNCİ NESİL 3D UÇAKLARI (2001-2011), SİMÜLASYONLAR VE ÇİN FAKTÖRÜ
Foamie/Profile/Shockflyer/EPP modeller:3D nin bu kadar sansasyon yaratmasıyla birlikte, pilotlari çok da zorlamadan bu işin içerisine çekecek modeller peş peşe piyasaya sürülmeye başlandı. Temelde bu modellerin ortak özellikleri ağırlık merkezlerinin oldukça geride olması ve dogru duzgun duz ucus dahi yapamazken, oldukça kolay şekilde post-stall ve 3D manevraları gerçekleştirmeleri idi.
Simülasyonlar sanırım PC lerin çıkışıyla birlikte uretilmeye başlandı ise de (Dave Brown sim, Tower hobbiesde satilmakta olduğunu hatırlıyorum), 2002 senesinde İkarus firmasının yazılımı olan Aerofly sim ile birlikte (Wolfgang Matt ve Roland Matt'in TOC modelinden esinlenilmis olan Extra 300) 3D yapan modeller simülasyonların içerisinde yer almaya ve bu sayede de pek çok 3D pilotu yetişmeye başladı.
Buna paralel olarak fırçasız motor teknolojisinin modelcilikte yaygın kullanımı (sanırım ilk defa bir cd-rom motorunun modifiye edilmesi ile ilk fırçasız motor kullanımı model uçaklarda bilinir olmuştu) ve lityum bataryaların oyuna dahil olmalarıyla yepyeni perde aralanmış oldu akrobasi dünyasında.
Aynı yıllarda E-TOC müsabakası (sanırım 2002 ya da 2003 idi) ile spor salonu içerisinde baş döndürücü uçuşlarla gönullere taht kuran shockflyerlar olaya bambaşka bir ivme kazandırdılar. Artık düşük maliyetli, uçuşu keyif veren(Özellikle kırım korkusu olmaksızın 3D öğrenmeye çalışan bir çaylağa) modeller ortaya çıkmıştı. Tabi oluşan talebe karşı, Çin'in de devreye girmesiyle birlikte ciddi bir arz ve pazar meydana geldi. Çin'den kolaylıkla ucuz elektronik motor batarya temini, türlü basit materyallerle model imalatinin mümkün kılınması sonucu akrobasi meraklıları genel olarak ikinci nesil modellere doğru kaymaya başladılar
Bu gelişmeler ile birlikte, pilotların ilgisi tabiri caizse ip gibi uçan modellerden yaprak gibi savrulan ama kolaylıkla hover harrier yapabilen modellere doğru kaydı ama bu da uçağın ana görevi olan "uçmak" konusunun pilotajda göz ardı edilmesine yol açtı. Doğru düzgün düz uçamayan, nokta tonoyu beceremezken rolling harrier yapmağa çalışan pilot jenerasyonu da bu dönemde ortaya çıktı (tamamen şahsi fikrimdir, aksini düşünenler olabilir, saygı duyarım). Bu bence ciddi bir negatif kırılma noktasıdır pilotaj bakımından.
ÜÇÜNCÜ NESİL 3D UÇAKLARI (2008-2015)
Millenium ile başlayan ve yaklaşık 10 yillik bir süreçte oldukça yoğun seyreden 3D öğrenme çılgınlığı dönemindeki model tasarımları; yetişen pilotların talepleri doğrultusunda; malzeme, elektronik teknolojilerindeki gelişmeyle günümüzdeki hallerine evrildiler.Bu süreçte daha hafif, daha rijit, daha büyük ve yüksek atımlı kanatçıklara sahip, nispi olarak daha yüksek kanat yüklemesine sahip model tasarımları piyasaya sürülmeye başlandı (Aeroworks Extra 300 50cc, Hangar 9 Edge 540 50cc zamanın güzel örneklerindendi. Bugün için bu modeller artık hantal ve güç bakımından yetersiz kalmaktalar)
DÖRDÜNCÜ NESİL 3D UÇAKLARI (2015-günümüze)
Gerek benzin motorlarının imalat teknikleri ve metalurjideki gelişmeler, gerek servo teknik verilerindeki akıl almaz iyileşme, gerekse kumandalardaki iyileştirmeler sonucu pilotlar modelleri ile çok daha yakin bir temas kurmaya (simülatördekine yakın) ve buna paralel olarak da modelleri daha üst limitlerde zorlamaya başladılar.Bunun sonucunda yeni manevraların da keşfedilmesiyle birlikte (özellikle jiroskopik manevralar- crankshaft, poptop vs. gibi) modellerde özellikle rijitlik, daha geniş oynar yüzeyler, aksında tono atabilmesi için daha ufak ama orantısı değiştirilmiş ana kanat gibi değişikliklerin meyvesi olarak günümüzdeki üretilen karbon laminasyonlu, kesitleri optimize edilmiş, stroker tabir edilen (100 cc motor blogunda 130 cc vs gibi) motorlara ve neredeyse 50-60 kg-cm lere ulaşan tork değerlerine sahip servolarla bezenmiş güncel modeller ortaya çıkmıştır.
Not:Yazıyı hem imla, hem de yanlış hatırladığımı farkettiğim yerleri düzeltmek hem de detaylandirmak adına bir süre güncellemeye devam edeceğim. Bu süreçte aklınıza gelen, ya da hatalı olduğunu düşündüğünüz kısımları paylaşın. Birlikte, daha derli toplu bir kaynakça yaratmaya çalışalım
Son düzenleme:
