Yüksek C Değerli Piller Üzerinde Tecrübelerim
Arkadaşlar bu işler taa orta okulda yarım yamalak anlatılıp çocukların kafasını karıştıran fizik derslerine kadar gider. Çoğunluka iş, güç ve enerji kavramları birbirine karışır, işin içine değişik birimler girer, zaman girer, bunların kareleri mareleri alınır, derken çorba olur. İkinin karesi dörttür tamam da, saniyenin karesi gibi bir kavramı somutlaştırmak çok zordur. Bir de bu iş-güç-enerji işleri bildiğimiz gibi sadece elektrikle ilgili değil, ısı, hız, ivme, kütle, yol, zaman, potansiyel, kinetik derken fiziksel her türlü kavramı/terimi içerir ki, çok fena...
Tam bu noktada, aslında yaklaşık yarım saattir bir şeyler yazıyorum, olayı somut örneklerle (tarla-işçi gibi
) anlatmaya çalışıyorum, ama çoook uzadı, kendim bile okumaya üşenirim o derece
İşi daha basit anlatalım;
Elektrik akımı bir çok yönden akan bir suya benzer. Zaten akan elektronlardan oluşur. Şimdi helikopterimizin suyla çalıştığını düşünün. Motor yerinde bir değirmen var. Su değirmene çarptıkça paller dönüyor. Kablolarımız su olukları. Pilimiz ise içinde bir miktar su olan ve yüksekte duran bir su deposu. Kavramları basitleştirerek yerlerine oturtalım. Watt dediğimiz güç birimidir, yapılan işin ne kadar hızlı yapıldığıyla ilgilenir. Diğer bir deyişle bir işin yapılması için ne kadar süreyle ne kadar enerji harcanması gerektiğini söyler. Elektriksel açıdan ise bakarsak, bizim örneğimize de uydurursak, ne kadar miktardaki suyun ne kadar hızla değirmene çarpması gerektiğini söyler. Burada suyun miktarı amper'dir, suyun akma hızı ise volt'tur. Gelelim pil kısmına, pilin mAh değeri su deposunun kaç litre su alabildiğini gösterir. Mesela bu depoyu 1. kat yüksekliğine koyarsak (1s pil) su belli bir hızla aşağı gelir. Depoyu 6. kat yüksekliğine koyarsak, daha hızlı gelir, 12. kata çıkarırsak çok daha hızlı gelir. C değeri ise depomuzdan suyun çıktığı deliğin genişliğidir. Ne kadar yüksek C, o kadar geniş delik, o kadar çok miktarda su. Tabi delik büyük diye su boşa akıp gitmiyor, kapalı sistem. Bunu da esc yani örneğimizde aradaki bir vana sağlıyor, değirmenin ne kadar hızlı gideceğini belirleyebiliyoruz.
Şimdi değirmen açısından bakalım. Ben 2m çapında bir değirmenim, 6. kattan gelen bir miktar suyla mutlu mutlu dönüyorum. Ama 4m çapında olsaydım, o kadar hızlı dönemeyecektim, belki de hiç dönemeyecektim. Ya daha fazla su gelmesi lazım, yada daha hızlı. Ya depo 12. kata çıkacak, yada deponun ağzı daha fazla açılacak, borular (oluklar, kablolar) daha geniş olacak.
Yüksek C değerli pillerin daha çabuk boşalması konusuna şu açıdan bakmak lazım, zaten amaç o
Daha düşük değerdeki piller ile uçarken, demek ki motor istese de o enerji pilden gelemiyor, motor da olanla idare ediyor. Ama o enerji gelirse eğer, motor yakıyor. Zaten Doğukan'ın karşılaştırdığı piller 45-70C aralığındaki piller ve bence 45C zaten yeterli bir rakam, düşük C demek değil.
Bir de tabi bu depodaki deliğin zamanla kireçlenip daralması durumu var, C değeri zamana bağlı olarak düşüyor.
Düşük C değerli pillerin ısınması işini yukarıdaki örnek açıklayamıyor, şöyle düşünelim. Büyük bir sinemadayız, film bitti, 500 kişi dışarı çıkacağız. Eğer kapı küçükse, sinirler gerilir, kavga çıkar, pil ısınır. Kapı büyükse, rahat çıkarsak mutlu mesut çıkarız.
Aslında daha iyi anlatmak istiyordum, ama ne yazık ki çok uzuyor, daha fazla detaya indikçe daha fazla karışıyor, olabilecek en basit anlatım sanırım bu şekilde.