Yeni Bir Uçak Macerası

[Ali Haydar GÖK]

Uçak gerçekten gayet güzel uçuyor eline sağlık, tipik yeni başlayan uçak pilotu hataları görünmüyor hiç, komutlar gayet yumuşak ve koordineli. Helikopter tecrübesi koordinelli dönüşlerde kendisini gösteriyor Rudderı kullanmaktan korkmayın, ilk kırımda da ikinci kırımda da suçlu rudder değil her ikisinde de uçak stalla sokulmuş. İlk uçuşta kuyruk rüzgarı ile artan yer hızına aldanıp hız kesme sonucu stall var (çok tipiktir), ikinci kırımda ise iyice yavaşlamış uçakla bir de yatışlı dönüş yapmanın getirdiği "induced" stall var, ki aslında gayet de güzel toparlanmış, sadece yereli yükseklik yokmuş. Ki bu da videoda duyduğum bir cümleye getiriyor beni, "yüksekte olmak tehlikeli" gibisinden birşey söylüyorsun bu helikopterler için geçerli birşey mi bilmiyorum ama uçaklarda yükseklik bizim dostumuzdur. Özellikle ilk uçuşlar, veya yeni bir modelle yapılan ilk uçuşlar her zaman yüksekte yapılır, hatta söyle bir ifade de vardır: "3 hata yüksekliğinde uçmak". Bunun anlamı, arka arkaya 3 tane hata yapsan bile kurtaracak kadar yüksekliğin olmasıdır. Mesela bu ikinci kazasa eğer uçak 2 m daha yukarda olsa kurtulmuştu

İlk uçuşlar aynı zamanda modelin stall karakterini öğrenmek için de kullanılır. Yani modelin stall karakterini ğrenmek ve alışmak için, ne zaman stall olduğunu gözlemlemek, anlamak ve görsel indikatörleri ile stiklerdeki hissiyatı beynimize öğretebilmek için kullanılır. Bu amaçla modeli en az 3, tercihen 5 hata yüksekliğine çıkartırız ( senin modelin için 50-60m diyebiliriz kabaca) sonra düz uçuşta yavaşça gaz kesip model yavaşladıkça da yüksekliği korumak için hafif hafif elevatör çekeriz, bir noktada model stall olur. O noktayı ve tam stall olmadan önce yaptıklarını, tepkilerini vs öğrenmeye çalışırız, bu sayede ileride uçarken veya inişe gelirken model stall eiğine geldiinde stall olmadan farketme ve düzeltip kurtarma şansımız olur, uçağın bir adım önünde oluruz.

Bir ek daha, eğer model her stall olduğunda bir tarafa yıkılıyorsa, yani bir kanat ucunu düşürüyorsa bu "tip stall" durumudur ve özellikle başlangıç uçağında hiç de istenen bir durum değildir, zira toplarlaması çok daha zordur. Başlangıç uçağının "root stall" olması istenir, yani kanat köklerinin daha önce stall olması istenir, bu şekilde stall olan uçak basitçe burnunu düşürür, kanatlar düz kalır, toparlamak da daha kolay olur ve daha az yükseklik harcar. Tip stallu engellemenin en kolay yollarından birisi de aileronları nötr konumlarında bir iki mm yukarıda olacak şekilde ayarlamak olur. Bu sayede kanat ucunun hücum açısı köke nazaran daha az olur ve stall kökten başlar. (bu modelde aileronlar çok dışarıda değil ama kanat uca doğru incelmesine rağmen aileronlar sabit genişlikli gibi görünüyor, bu da bahsettiğim hafif yukarı bakma etkisinin işe yaramasını sağlayacaktır.)

İyi bir uçakçı katıldı aramıza, keyifli uçuşlar
,

Özgür abi. Bu kocaman bilgilendirici mesajın için çok teşekkür ederim. Dediklerinin hepsini tecrübe etmeye çalışacağım.
Videoda yüksekte daha fazla rüzgar olduğu için tehlikeli diye söylüyorum Ama tabi yere düşene kadar toplayacak çok fazla zamanım olacağını pek düşünmüyorum. Helikopterdede ne kadar yüksek o kadar iyi. Ama helikopter havada çok daha etkili bir şekilde kalabiliyor komut vermeden. Rüzgarın pek etkisi olmuyor. Uçak daha farklı mantığa sahip tabi. Ama çözüyorum yavaş yavaş. Hatta acaba diyorum bu uçağa bi kbar taksam ve sağa sola istemsiz rüzgar yatışlarını kontrol etse Hatta sadece rüzgar yatışını değil rudder verildiğinde uçağın yatışınıda engeller diye düşünüyorum.

 

[Özgür Evren Varol]

Hatta acaba diyorum bu uçağa bi kbar taksam

Ne zevki kalacak o zaman kbarın yapacağı işi sen yap, keyif al uçuştan

 

[Oğuzhan KÖSOĞLU]

Yine Maiden ve Yine Kırım Ama suç yine bende. Uçak yavaşken dönüş yapmaya çalışıyorum. Hemde rudder ve aileronu birlikte vererek. Ve sınırları zorlayarak
Evet ben kaşındım muhteşem pilotajımla ve yine stall oldu uçak.
Ama çok tatlı uçuyor bu mutlu etti
Ben bu ayrılan yere silikonu boca etmeyi düşünüyorum. Daha iyi bir fikir yoksa üstadlarda?

Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Uçuşu güzelmiş gerçekten Köpük modellerde yapıştırma ve tamirat için uhu por kullanıyorum. Kesinlikle tavsiye ederim. Silikondan kat kat daha kaliteli.

 

[Ali Haydar GÖK]

Ne zevki kalacak o zaman kbarın yapacağı işi sen yap, keyif al uçuştan

Ya aslında denemek istiyorum bunu. Uzun zamandır (uçak yaptığım ilk günden beri) aklımda ve oda değişik bir tecrübe olur. Sonra yine çıkartırım kbarı

Uçuşu güzelmiş gerçekten Köpük modellerde yapıştırma ve tamirat için uhu por kullanıyorum. Kesinlikle tavsiye ederim. Silikondan kat kat daha kaliteli.

Elimde son 1 dal slikon kaldı. Onu bitirdikten sonra hem sıcak silikon hemde uhupor alırım denerim.

 

[Kadir Kurt]

İlk uçuşta kuyruk rüzgarı ile artan yer hızına aldanıp hız kesme sonucu stall var (çok tipiktir)

Evren abi bu kısmı biraz anlatabilir misiniz? Zaten stall hızının üzerinde seyir eden bir model aradan rüzgar alınca biraz daha hızlanıyor gazı kesince rüzgar yetersiz kalıp uçak stall hızının altına düşünce mi stall oluyor yoksa başka bir durum mu söz konusu?

 

[Sumer Yamaner]

Kadir rüzgar sadece yerde duran cisimler için vardır. Uçan bir uçak için rüzgar hep karşıdan eser. Yer hızı ve hava hızı kavramlarını biraz araştır.

 

[Ali Haydar GÖK]

Uçak normal gidiyor. Arkadan rüzgar geliyor ve uçağın yere göre hızı artsa bile havadaki hızı arkadan gelen rüzgar sebebiyle düşüyor. Çünkü uçak uçmak için önden rüzgar alması gerekiyor. Arkadan gelen rüzgar sebebiyle önden aldığı rüzgar azalıyor. Bu yüzden yere göre hızlı bile olsa stall oluyor.
Rüzgar karşıdan gelse yere göre hızı düşük bile olsa hava hızı yüksek olduğu için stall olmayacak. Bunu pratikte biliyordum ama mantığınıda anlamış oldum. Tabi doğru anladıysam

Biraz daha alıştıktan sonra rüzgara karşı tin tin gider bu uçak

 

[Özgür Evren Varol]

Evren abi bu kısmı biraz anlatabilir misiniz? Zaten stall hızının üzerinde seyir eden bir model aradan rüzgar alınca biraz daha hızlanıyor gazı kesince rüzgar yetersiz kalıp uçak stall hızının altına düşünce mi stall oluyor yoksa başka bir durum mu söz konusu?

Sümer abi bahsetmiş, burda mesele hava hızı ile yer hızı arasındaki fark. Uçak için önemli olan, yani onu havada tutan şey hava hızıdır, bizim ayaklarımız yerdeyken modele bakarken gördüğümüz hız ise modelin yer hızıdır. Model sabit bir hava hızıyla uçarken, rüzgara karşı olan yönde yer hızı azalır, rüzgar arkadan geliyorsa hava hızı değişmese de yer hızı artar. Eğer biz beynimizde aradaki farkı işleyemezsek ve "model çok hızlandı" diyerek gaz kesersek hava hızı düşer, uçak stall olabilir, veya düz uçuşta olmasa bile dönüş yapıldığı anda stall olur. Malesef bu rüzgarlı günlerde inişe gelirken çok yapılanbir hatadır, ve sonu acıdır... Model uçak pilotunun her daim kafasında "uçağın hava hızı" olmalıdır ve uçağı yer hızına göre değil hava hızına göre uçurmayı öğrenmesi gerekir.

Benzer bir "yere şartlanma" yeni başlayan RC planör pilotlarında da görülür, rüzgarlı bir günde uçarken bir termal bulup termal içinde dönmeye başlarlar, dönerken de modelin çizdiği daireyi yere, yani kendilerine göre "sabitlerler". Bu şekilde başlarda gayet güzel yükselirken sonra birden bire feci bir şekilde çökmeye başlarlar. Aslında burda olan şey de termalin rüzgarla birlikteyer değiştirmesidir, planör yere göre sabit merkezli bir dairede dönerken termal aslında her saniye belli bir miktar rüzgaraltı tarafına kaymaktadır. Atıyorum kararlı rüzgar 5 m/sn hızla esiyorsa eğer termal de her saniye 5 metre rüzgarın gittiği yöne doğru kayıyor demektir. Planörün bir tur atması da diyelim ki 5 saniye sürüyor, o 5 saniyede termal 25 metre geriye kaydı demektir. Bu durumda planörü termalin içinde tutabilmek için her turda dairenin merkezinin yere göre 25 metredaha geride olması gereklidir. Tabi bunu sürekli olarak hesaplayarak ve yere bağlı referanslarla yapmak imkansızdır, herşeyden önce moldein olduğu yer ve yükseklikte rüzgar hızve yönünü tam olarak bilmeniz imkansızdır. O yüzden yapılacak en güzel şey modeli, uçuşunu ve tepkilerini tanımak ve modeli yerden bağımsız düşünerek uçurmak olur... Bu hem uçak hem planör için geçerli bir şeydir.

 

[Türker Akgün]

Valla bu mesajları okuyunca sanki uçakçılar modellerini uçururken sürekli uçaklarına bakıyorlar, havadayken hep onunla ilgileniyorlarmış gibi bir izlenim çıkıyor.

Çok enteresan, öyle bir uçakçıya rastlamadım ben. Daha hayatta göreceğimiz şeyler var demek ki, yaşım genç herhalde ondan...

 

[Özgür Evren Varol]

Valla bu mesajları okuyunca sanki uçakçılar modellerini uçururken sürekli uçaklarına bakıyorlar, havadayken hep onunla ilgileniyorlarmış gibi bir izlenim çıkıyor.

Çok enteresan, öyle bir uçakçıya rastlamadım ben. Daha hayatta göreceğimiz şeyler var demek ki, yaşım genç herhalde ondan...

Uçakçılar modelleriyle öyle bir bağ kurarlar ki bakmadan da görüp hissedebilirler. Sen kendini çok yorma, anlayabileceğin birşey değil

 

[Kadir Kurt]

Kadir rüzgar sadece yerde duran cisimler için vardır. Uçan bir uçak için rüzgar hep karşıdan eser. Yer hızı ve hava hızı kavramlarını biraz araştır.

Sümer abi bahsetmiş, burda mesele hava hızı ile yer hızı arasındaki fark. Uçak için önemli olan, yani onu havada tutan şey hava hızıdır, bizim ayaklarımız yerdeyken modele bakarken gördüğümüz hız ise modelin yer hızıdır. Model sabit bir hava hızıyla uçarken, rüzgara karşı olan yönde yer hızı azalır, rüzgar arkadan geliyorsa hava hızı değişmese de yer hızı artar. Eğer biz beynimizde aradaki farkı işleyemezsek ve "model çok hızlandı" diyerek gaz kesersek hava hızı düşer, uçak stall olabilir, veya düz uçuşta olmasa bile dönüş yapıldığı anda stall olur. Malesef bu rüzgarlı günlerde inişe gelirken çok yapılanbir hatadır, ve sonu acıdır... Model uçak pilotunun her daim kafasında "uçağın hava hızı" olmalıdır ve uçağı yer hızına göre değil hava hızına göre uçurmayı öğrenmesi gerekir.

Benzer bir "yere şartlanma" yeni başlayan RC planör pilotlarında da görülür, rüzgarlı bir günde uçarken bir termal bulup termal içinde dönmeye başlarlar, dönerken de modelin çizdiği daireyi yere, yani kendilerine göre "sabitlerler". Bu şekilde başlarda gayet güzel yükselirken sonra birden bire feci bir şekilde çökmeye başlarlar. Aslında burda olan şey de termalin rüzgarla birlikteyer değiştirmesidir, planör yere göre sabit merkezli bir dairede dönerken termal aslında her saniye belli bir miktar rüzgaraltı tarafına kaymaktadır. Atıyorum kararlı rüzgar 5 m/sn hızla esiyorsa eğer termal de her saniye 5 metre rüzgarın gittiği yöne doğru kayıyor demektir. Planörün bir tur atması da diyelim ki 5 saniye sürüyor, o 5 saniyede termal 25 metre geriye kaydı demektir. Bu durumda planörü termalin içinde tutabilmek için her turda dairenin merkezinin yere göre 25 metredaha geride olması gereklidir. Tabi bunu sürekli olarak hesaplayarak ve yere bağlı referanslarla yapmak imkansızdır, herşeyden önce moldein olduğu yer ve yükseklikte rüzgar hızve yönünü tam olarak bilmeniz imkansızdır. O yüzden yapılacak en güzel şey modeli, uçuşunu ve tepkilerini tanımak ve modeli yerden bağımsız düşünerek uçurmak olur... Bu hem uçak hem planör için geçerli bir şeydir.

Şimdi anlaşıldı. Ben olaya sadece yer hızı olarak bakıyordum hava hızını düşünmemiştim. Hepinize teşekkür ederim

 

[Ali Haydar GÖK]

Bugün tekrar uçuşa gittim. Çekim kötü olduğu için paylaşmıyorum. Biraz stall olunca yaptığı hareketleri incelemek istedim. Uçak düz giderken nerdeyse stall olmuyor. Ama iki aileronuda hafif kaldırmıştım. Yani modelin burun düşürmesini engelliyor sanırım. Model iyice yavaşladığında sağa doğru hafif yattı. Hemen düzeltme verince yine topladı. Burun düşürdü. Sonra gazladım.
Çok fazla kontrol edemedim. Çünkü uçarken telefonu sessize almadığım için bangır bangır çaldı iki kere. Hemde alnımın üstünde Uçuş boyu motorda zorlanıyor gibime geldi. İnişe geçtim. İnişde ne kadar yavaşlasamda 20cm ota tekerler değdiği anda takla atıyor. Bu yüzden modeli 1m yukarıda stall etmeye çalıştım. Çok kötü olmayan bir iniş oldu. Fiziksel bir sorun yok. Sadece motor dönmekte çok zorlanıyordu. Eve gelince baktım. Rulmanlar ömrünü doldurmuş artık. Evde araştırdım ama rulman yok ona göre.

Genel sonuca gelirsek; uçak uçurmak değişik bir duygu. Farklı tecrübe ve zevk. En güzel tarafı hem kendin yapıp uçuyorsun. Hemde kırımlar insanı yıpratmıyor. Ama iniş ve kalkış hep zor; çünkü uygun bir yer lazım. Ayrıca tamamen şahsi düşüncem helikopterle kıyasladığımda uçak uçurmak yavan geliyor bana.
Velhasıl müsait bir zamanda rulman alana kadar model vitrinde bekleyecek. Yada alırsa amcama veririm.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Not: Kbar meselesinide denedim. 3-5 sorun çıktı. Biri hariç hepsini çözdüm. Modelin kuyruğunu yukarı veya aşağı ittiğimizde aileronlarda hareket ediyor. Bizim verdiğimiz komutlarda sorun yok. Ama gyronun verdiği düzeltme komutlarını engellemeyi başaramadım. Eski bir sadece kuyruğu tutan gyrolarla dediğim yapılabilir. Ama zaten uçak için stabilizer falan da varmış. Yani kuyruk gyrosuda, elinde olanı değerlendirme haricinde çok mantıklı olmaz.

 

[Sumer Yamaner]

Gerçek bir uçak uçurursan yavanlıkla alakası olmadığını fark edersin. Ama doğru, uçakla öyle harr harr acayip hareketler yapılmıyor. Uçak uçurmak bir senfonidir. Sizlerin sevdiği helikopter uçuşu da metal. Zevkler tartışılamaz tabii.

 

[Ali Haydar GÖK]

Bu kadar uçak tecrübesi belki devede kulak gibi birşey denilebilir zaten. Çünkü modeli sadece havada tutuyorum. Haricinde birşey yaptığım söylenemez. Ustalaştıkça o havada tutma eylemi, çok daha hoş bir uçuş eylemine dönüşebilir.
Ama helikopterdeki o deli güç, pal sesi (Sümer abinin söylemiyle harr harr sesi ) ve yapabileceğin onlarca hareket beni aşırı cezbediyor. Kimisinin dikkatini bile çekmiyor Dediğin gibi zevk meselesi abi

 

[M. Ozan ÖZALTUNOĞLU]

Tam da ışığı görmüştün be sevgili kardeşim