GENS ACE LİPO
Elmalarla armutlar gene fena halde karışmış. Bir derleme yapalım. Yazdığım şeyler benim keşfettiğim şeyler değildir , evrensel kurallar ve tüm dünyadaki kullanıcıların ortak görüşünü yansıtmaktadır. Kendi tecrübemde bunlarla örtüşmektedir.
Yeni başlayan arkadaşların yanlış bilgi edinmemeleri için mümkün mertebe basit ve detaylı anlatacam. İnternette her okuduğunu doğru zannedip paralarını çöpe atmasınlar.
1. Pilin kalitesini nasıl anlarız?
Bir pilin kalitesi ve ömrü ile ilgili yorum yapabilmek için en azından asgari standart bir modelde denemek gerekiyor. 600 pal çeviren bir modelde önerilen kafa turu 2200-2300 civarıdır. Rotor kapasitesi , model ağırlığı , esc seçimi , motor kv seçimi , pil kapasitesi vs hepsi hesaplanarak bu değerler bulunur. Şimdi bu model için 1300-1400 rpm çok düşük kafa turunda uçmak demektir ve çekilen akım ve pile düşen yük çok azalacaktır.
Şöyle ki :
Piller ve esc motora binen yük arttıkça daha çok çalışır çünkü çekilen akım artmaktadır.
Motorun watt olarak daha fazla güç çekmesine neden olan durumlar : Pallerin büyümesi , pal açılarının artması , pal dönüş hızının artmasıdır. Bunların içinde en önemlisi pal dönüş hızıdır. Çünkü açılar uçuşun genelinde en uçları görmez , pal boyunun 50mm büyümesi rotor alanını %16-20 arttırır güç ihtiyacında ancak %16-20 lik bir artışa sebep olur. Ancak pal dönüş hızının arttırılması devamlı bir olay olduğu için ve hava dinamikleri gereği (hava direnci hızın küpü ile arttığı için) motorun güç ihtiyacını ileri derecede arttırır.
Motor daha çok güç istedikçe voltaj arttırılamadığı için amper arttırılmak zorudadır. (watt=amperxvoltaj) . İşte burada pilin kalitesi devreye girer.
Özetle çok düşük kafa turu ile uçan bir model ile pilin kalitesi hakkında yorum yapmak kesinlikle mümkün değildir. Dünyanın en iyi pilini de en kötü pilini de taksan problemsiz uçar
2. Pil seçimini neye göre yapmalıyız?
Pili tavsiye üzerine almak komşunun tavsiye ettiği ilacı doktora danışmadan almaya benzer. Ancak burada doktor hesap kitap demektir. Önce neye ihtiyacımız olduğunu bilmemiz gerekir.
Helikopterler uçma dinamikleri ve tarzı gereği yüksek akım çeken makinalardır. Bilmemiz gereken bilgilerin çoğu üretici firmalar tarafından bize verilmiştir yada model boyutuna göre belli standartlar zaten mevcuttur. Ancak bağlı bileşenleri değerlendirmek istersek:
Motor - ESC - batarya üçlüsü birbirine uygun olmalıdır. Mesela motorumuz 22 voltta 2200 watt güç çekebiliyorsa 100 amper akım çekebilir demektir ve bu civarda bir esc ve teorik olarak 5000 mah 20C bir batarya ile limitlerde kullanabiliriz . Motor 3000 watt ise amper ihtiyacı 136 olmaktadır buda 140-150 amper bir esc ve en az 30C pil gerektirmektedir.
Yani önce modelimize ve hedeflediğimiz kafaturuna uygun bir motor seçtikten sonra esc ve pil ihtiyaçlarımızı ona göre belirlememiz gerekir.
Çok güzel hesap kitap yaptık ama evdeki hesap çarşıya pek uymuyor. Çünkü pil üreticileri pillerin üzerine bastıkları C değeri hakkında çok yalancılar. Bazıları az abartıyor bazıları çok abartıyor. Yıllar içinde deve yüküyle para döküp hemen hemen hepsini ekip olarak deneyerek belli bir görüş oluşturduk. Bu tecrübeler bize bayağı maliyetli oldu. Şimdi yolun başında olan arkadaşlar aynı yollarda geçip paralarını çöpe atmasınlar diye gerçeğe en yakın C değeri olan pil markalarını açıklıyorum (ŞOK ŞOK ŞOK) :
1. Thunder Power , Optipower (gerçeğe en yakın değerler: örneğin 50C yazıyorsa 45C verebiliyor)
2. Pulse , Gens Ace , haiyin , revolectrix vs (uydurmada abartmayan markalar: örneğin 45C yazıyorsa 30-35C verebiliyor)
3. Hobby king pilleri özellikle nano-tech serisi (en çok uyduran pillerdir : örneğin 45C yazıyorsa 20-25C verebiliyor )
Şimdi bu pillerin fiyatlarına bakanlar göreceklerdir ki 1. sıradaki piller en pahalılarıdır. Hepsi aynı kalitede olsa kimse pahalı olanları almazdı tez zamanda batarlardı. Ancak en pahalı pil üreticilerinin gene en eski üreticiler olduğunu da görüyoruz. Demek ki dünyanın genelindeki pilotlar pil seçimi konusunda bilinçli.
3. HK pilleri hakkında şahsi deneyimim:
Teknik bilgi olarak , okumayı sevdiğim için birçok bilgiye sahip olmama rağmen pilotaj konusunda başlangıçla orta seviye arasında bir yerdeyim. Yapabildiklerim , düz uçmak ters uçmak , loop ve roll gibi şeylerle sınırlı.
Modellerimi hiçbir zaman tavsiye edilen kafa turundan yüksek hızda çalıştırmam , açılarını da gene tavsiye edilen sınırlarda tutarım. Uzun uçmam pillerimi hiçbir zaman %30 un altına indirmem . Pilleri her zaman storage da tutarım , ortam sıcaklığına dikkat ederim , şarj aletinin en iyisini kullanırım, 1C ile şarj ederim. Yani pilleri korumak için yapılacak daha fazla bir şey yok.
Kullandığım HK pilleri 4500 mah 45C nanotech pillerdi. Uygun ESC , motor ve şartlarda kullandığım halde , rodajı iyi şekilde yapılmış bu piller 550 lik modelde tek ve 700 lük modelde ikili olarak kullanıldığında tehlikeli derecede ısınıyor ve yuvasından zor çıkacak kadar şişiyordu. Sıcaklığı düşünce şişliği inse de eski formuna dönmüyordu. Malum Lipo pillerin içinde organik ve 65 derece civarında alev alan kimyasallar olduğu için ısınması çok tehlikeli. Aynı gün aynı modellere aynı kapasite ve aynı C değerlerine sahip pulseları taktığımda piller ancak hafif ılık olacak kadar ısınıyordu. Zaten uçtuğum süre belli , yapabileceklerim belli , kafa turum belli , pili zorlama şansım yok , kurtarma çekme durumu yok.
Böylece bire bir aynı özelliklerde olan pili aynı modelde ve aynı pilotaj ile karşılaştırdığımızda aralarında dünyalar kadar fark olduğunu gördük.
Sonra bir daha o pilleri kullanmadım. O aralar Ediz model toplamıştı pile ihtiyacı vardı birçok kez uyararak bedelsiz kendisine verdim. Sadece test için kullanacam dedi ama biraz zorlayınca havada alev almış. Neyse ki fazla bir zarar olmamış.
Özetle pil daha ucuz ancak hem kullanamıyoruz , hemde vermesi gereken değerler istendiğinde yanarak modelde büyük hasarlar oluşturma ihtimali var. O yüzden
helikopterde Hobby King pili kullanacak kadar zengin değilim diyorum.
HK pillerini sadece köpük uçaklarda kullanıyorum. Onu bile alırken 40 amper esc için 88 amper verebilir denenlerden (2200mah 40c) seçiyorum ne olur ne olmaz.
4. Diğer ekipman seçimlerinde kriterler ve pilotajla alakası:
Model gözen çıkarıldıysa , pert etmek üzmeyecekse ve daha önemlisi etrafta zarar verecek kimse yoksa istenen elektronik alınsın farketmez. Ancak böyle bir durum mümkün değil. O yüzden minimum havada bozulmayacak bir elektronik seçimi yapılmalı. Şimdiye kadar gördüğüm en sık bozulan elektronikler esc ve bec'lerdir. Bu yüzden buların bütçenin yettiği en kaliteli olanlarından seçilmesi gereklidir.
Servolar konusundaki fikirlerim halen değişmekte , geçmişte 550 pal boyuna kadar HV servoya gerek yok derken , şimdi 700 ler için bile HV servo gerektiği konusunda şüphelerim var. 770 - 800 ve speed gibi özel uygulamalar dışında HV servo israf olarak değerlendirilebilir. Ancak modelcilikte bir sonraki modelin ne olduğu genelde belli olmadığı için ilerideki modelleride düşünerek ihtiyacı olandan yüksek özellikte malzeme kullanılmasını yadırgamıyorum. Zira alınan mal satılırken zarar ediliyor, her malzeme alındığında kurlar , kargo gümrük birsürü masraf çıkıyor. O yüzden ileriye dönük plan yaparak malzeme alanlara ben zeki insanlar diyorum.
Pilotajı orta ve altı seviyede olan insanların özellikle motor seçimlerinde daha güçlü motorları tavsiye etmesi gerektiğini düşünüyorum çünkü gelişmemiş cyclic yönetimi aşırı devir değişikliklerine ve dişli sıyırması kırılması gibi durumlara sebep olabiliyor. Motor gücü bu acemilikten kaynaklanan ekstra güç gereksinimini karşılayacak durumda ise devrini koruyabilir. Genede elektronik seçiminin , model seçiminin şahsi zevk meselesi boyutu da olduğu için bu konuda kimseyi eleştirip hevesini kırmam. Modeller biz koca adamların oyuncaklarıdır. Ancak biz çocuk olmadığımız için çocuklar gibi acımasızca eleştiremeyiz.
5. Model ve boyut seçimi:
Radyo kumandalı helikopter kullanmak isteyen ve bu hobi ile uzun süreli uğraşmayı düşünen arkadaşlara önerilerimi defalarca yazdım ancak son paragrafta tekrar gözden geçirelim.
* Kumanda bizim ana demirbaşımızdır, gücümüzün yettiğinin en iyisini alalım , alırken çok iyi araştıralım.
* Modellerimizded elektrikli modelleri tercih etmeliyiz. Nitro yakıtlı modeller çok daha fazla uğraş ister , uçuş başı maliyeti daha yüksektir ve performans olarak daha düşük performanslı motorlardır. Tek avantajı uçuş süresinin uzun olmasıdır. O yüzden dumanı sesi bana zevk veriyor diyenlere saygı duymakla beraber bence uğraşılacak iş değildir.
* Piller pahalı ve kargosu yüksek ürünler oldukları için uzun ömürlü olmalarını isteriz. 3 liraya alıp 50 uçuşta perti çıkan piller yerine 5 lira verip yüzlerce uçuşta bana mısın demeyen pilleri tercih etmek gereklidir.
* Ana modelimiz 550 boyutunda olmalıdır. Stabilite , görünürlülük , standart servo kullanması , 6S 5000 mah pil kullanması gibi avantajları nedeniyle ileride 700 lük modele geçildiğinde bizi birçok masraftan kurtaracaktır.
*Şarj aleti ve piller kaliteli olmalıdır , yoksa çok masrafa gireriz. Pil boyut seçimi yapılırken her modelde aynı kapasite pilleri kullanabilecek şekilde planlama yapılmalıdır.
* Her modelcinin iki tane modeli olmalıdır. Benim önerim bir 550 bir de 700 boyutudur. Bunun dışındaki boyutlar elektronik ve pil bazında farklı yatırımlar gerektireceği için lükse girer. Hatta 550 kit alınacaksa ESC HV olarak alınmalıdır ki ileride başka modellerde de kullanılabilsin.
* Mikro ve küçük boy modellerin kullanımı ve bakımı daha zor olduğu için bu modelleri tercih edenler çok çabuk hobiden soğumaktadır. Bana göre mikro modeller belli bir el alışkanlığı kazanıldıktan sonra ikinci yada üçüncü model olarak alınabilir.
Böylece yeni başlayanların okuyup da yanlış bilgiler edinmesini ve boş yere bir sürü parayı çöpe atmasını engellemiş olduk. Buraya kadar sabredip okuyan arkadaşlara teşekkür ederim. Saygılarımla.
Benim mesaj da sana yönelik veya polemik amaçlı değildi 
