- Katılım
- 29 May 2014
- Mesajlar
- 1,494
- Tepkime puanı
- 2,511
- Yaş
- 47
- Konum
- Adana
- Web sitesi
- www.drilkersonmez.com
- İlgi Alanı
- Heli
Governor Nedir?
Governor pallerin dakikada dönüş sayısını (kafaturunu) sabit tutan sistemdir.
Governor Neden Gerekli?
Elektrikli modellerde motorlar kilovat (kv) cinsinden değerlerine göre gruplandırılır. Yani motorun pilden aldığı volt başına ürettiği dönüş sayısını gösterir.
Örneğin 1100 kv motorun 22 voltta ürettiği dönüş sayısı ile 550 kv motorun 44 voltta ürettiği dönüş sayısı aynıdır.
Uçuş süresince pilin voltajı giderek düşeceği için mesela başalngıçta 25.2V sonlara doğru 22.2V olduğunda motorun ve pervanelerin dönüş hızı giderek azalacaktır. Bu azalmada modelin komutlarımıza verdiği cevaplarda yavaşlamaya sebep olacaktır.
Governor bu aradaki farkı ortadan kaldırır ve uçuş süresi boyunca aynı hızı korumayı sağlar, uçuş süresi boyunca modelin cevabı aynı kalır. Daha önceleri sadece yakıtlı modellerde sağlanabilen bu özellik governor kullanımı ile elektrikli modellerde de sağlanır.
Bir başka gereklilik ise paller açı değiştirdiğinde doğmaktadır. Paller açı aldıkça motora binen yük artar , sıfıra yaklaştıkça yük azalır. Bu değişimlerde motora giden akımın ayarlanamasıda gene governor tarafından yapılarak kafaturu sabit tutulur.
Governor ayarlanması için modelimiz hakkında bilmemiz gerekenler:
1. İdeal kafaturu modelimiz için ne olmalı , bunu araştırıp bulmanız gerekir. Bir kaç tane değer olabilir. Normal mod , idle up 1 (daha hızlı) idle up 2 (önerilen maksimum değer) gibi. Kafaturu arttıkça uçuş süresi kısalır , modelin atikliği artar. Maksimum önerilen değeri aşmak tehlikeli olabilir.
2. Motorun kv ve pol sayısı
3. Pinion ve ana dişli diş sayısı
4. Pilinizin kaç hücreli olduğu
5 Şart olamakla beraber motorun % olarak enerji verimliliğini bilmek ince ayar yapmada faydalıdır. Bilmiyorsanız %90 olarak alınabilir.
ESC'nin mutlu ve serin çalışmasını , uzun ömürlü ve daha güvenli olmasını nasıl sağlarız?
ESC'ler (elektronik hız kontrolcüsü , pilden aldığı akımı saniyede 11-13 bin defa çiplerini açıp kapayarak (pulse width modulation=pwm) belirli oranlarda motora aktararak motorun hızını düzenler. Yüksek akım ve düşük yüzdeli throttle ısınmaya sebep olur.
ESC nin mutlu ve serin çalıştığı aralık genelde %80 üzeri throttle düzeyidir.
Governor overhead nedir?
Governor kafa hızını uçuş boyunca düşen voltaja karşı sabit tutmak için voltaj yüksekken daha az güç vermelidir. voltaj düştükçe daha yüksek güç vermelidir. Bu yüzden ortalama bir değer başlangıç değeri olarak verilmelidirki hem voltaj düştüğünde hemde zorlanmalarda daha fazla güç sağlayabilecek bir rezervi olmalıdır. Örneğin %100 güçte çalışan bir esc daha fazla güç gerektiğinde bunu veremez. Ama istediğimiz kafaturumu %85 de alacak şekilde ayarlarsak kalan %15 rezervi güç gerektiğinde kullanabilir. İşte bu %15 yüzdeye governor overhead denir.
Buraya kadar öğrendiklerimiz özetlersek:
Kafaturumuz kaç olmalı belirleyeceğiz , throttle %80-90 arasındayken bu hızı elde edecek şekilde dişlilerimiz ayarlayacağız. Ana dişliyi değiştirmek mümkün olmadığı için motor dişlisini (pinion) değiştirerek bu işi yapacağız.
Bu kadar hesap kitabı nasıl yapacağız?
Mr mel's headspeed calculator goggle a yazdığımızda çok işimize yarayacak bir programı bulacaksınız.
Bu programda yuakrıda bilinmesi gerekenler bölümüne yazılan değerler yerine yerleştirildiğinde (modelin ana dişli sayısı model seçildiğinde otomatik çıkar) elinizdeki setup ile kaç kafaturuna ulaşacağınızı size verir.
Örneğin:
Goblin 700 için önerilen kafaturu hızı 2200 - 2300 civarıdır.
Burada geçen battery c rating çok önemli değil ama genede girin.
Pillerin hücre sayısı 12
Main gear diş sayısı (yandaki listeden goblin 700 i bulunca otomatik olaak çıkıyor diş sayısı
Pinion diş sayısı : Elimizdeki pinion 20T olsun
Motor KV : 500 olsun
Peak efficency %90 da bırakıyoruz
En alttaki governor kutusunu ilk etapta işaretlemeyelim ki governor olmadan hız nasıl oluyor bir görelim.
Calculate (hesapla) deyince çıkan ekrana %100 throttle da kafaturunu görüyoruz.....
Uçuşun başında piller dolu iken : 2310 devir/dk
Uçuşun ortasında: 2128
Uçuşun sonunda: 2054
Görüyoruz ki uçuş süresi boyunca pillerin voltajı düştükçe hız bayağı azalmakta.
Şimdi gene aynı değerler ile governoru işaretlersek ve governor olarak castle 3.0 seçtiğimizde hesaplanan rakamın maksimum 1860 olduğunu görüyoruz.
Bu kadar düşmesinin sebebi esc nin kendine rezerv olarak bir yüzde bırakması ve mevcut dişliler ile sabit kafaturunu sağlayabileceği maksimum hızın 1860 olduğunu söylemesidir.
Demek ki governor olmadan uçtuğumuz pinion ile governor ile uçtuğumuz pinion farklı olmalıdır.
Şimdi pinionu 24T yapalım ve tekrar hesapla diyelim. Bu sefer 2232 değerini görüyoruz. Bu bizim istediğimiz değerdir. Gidip hemen bir 24 T pinion alıyoruz ve kutudan çıkan pinionu değiştirip adam gibi ayarımızı yapıyoruz.
Ek not:Castle esc governorları için tabloda çıkan rakamların daha üzerinde kafaturları elde edilebilir . ESC sadece uyarı verir ancak kullanıcılar bu değerlerin üzerinde de problemsiz uçtuklarını söylemektedirler. Castle ESC lerin governor overhead aralığı geniştir. %110 lara kadar çıkabilir.
İkinci bir örnek gene goblin 700 üzerinden verilen değerlerle ancak YGE governor store 4.0 voltta seçerek yaparsak:
%80 düz throttle ayarında 2300 kafaturu çıkmakta. Bu bizim için fazla ise %70'e düşmek yerine pinionu 23T yaparak Gene %80 throttl da bu sefer 2200 kafaturunu elde edebiliriz.
Neden yüzdeyi basitçe değiştirmek yerine pinion değiştiriyoruz?
Throttle yüzdesi düştükçe esc daha çok ısınır. Motor ve esc uygun dişli oranı kullanılmaması nedeniyle ısınmasına "overgearing" denir. İdeal çalışma yüzdesinde düşük ısıda çalışması için sistemin dişli oranı ayarlanmalıdır.
Castle ESC ve YGE ESC ayarlanması:
YGE (YEP) Governorlarının ayarlanması:
Bu aralar çok tutulan YGE klonu YEP ESCleri bende kullanıyorum. Oldukça mantıklı fiyatlarda kaliteli bir ESC. Bu ESC nin governorunu ayarlamak için bir programlama kartına ihtiyacımız var. Kart hobbykingden alınabilir.
*ESC nin genel ayarlarını yaptıktan sonra elimizdeki sistemi mr mel's headspeed calculatora girip makul bir kafaturunda test edelim. Herşey düzgün çalışıyorsa governor ayarlayabiliriz demektir.
*Governor ayarı yaparken voltajı hücre başına 4.0V olan bir pile ihtiyacımız var. Tam dolu pil ile ayar yapmıyoruz , yoksa overhead yeterli olmuyor. Eğer pillerimiz yıpanmış ise 3.9 volt yada 3.8 voltta ayar yapıyoruz , sağlılı piller ise 4.0 voltta yapacağız.
*İlk olarak throotle range ayarını yapmamız gerekiyor Bunun için kumandada throttle kolu en yukardayken pili bağlıyoruz , beep seslerini duymaya başlayınca throttle kolunu sıfıra indiriyoruz. Pili esc den ayırıyoruz. Range ayarı tamamdır.
*Program kartımızı esc ye bağlıyoruz , gov store 'a gelip entere basıyoruz. Kartı esc den ayırıyoruz.
*Modelin ana ve kuyruk pallerini söktükten sonra hazırladığımız 4.0 hücrebaşına voltajı olan pili takıyoruz.
*Modele tam gaz verip kafaturunun hızlanıp sabit hale gelmesini bekliyoruz.
*Motoru kapatıyoruz ve pili söküyoruz. İşlem tamamdır.
Ek not: Bu işlemi yaptıktan sonra timin ve pwm değerleri fabrika ayarlarınıa döndüğü için yeniden kontrol edilmelidir. YEP ESC lerde timing 18 derece olmalıdır. Bu değer diğer esclerdeki 5 dereceye denk geliyor. Active freewheling açık olduğundan emin olun.
Şimdi yüzde kaç throttle da kaç kafaturu oluyor anlamak için Mr mels headspeed calculator kullacağız. Gerekli değerleri girip calculate dediğimizde çıkan değerlere göre kafaturumuzu seiçyoruz.
İşin ideali %80-85 aralığında istediğimiz kafaturunu elde edecek şekilde pinion seçmek. O yüzden önce bu değerler incelenip dişliler yarlanıp en son bu setupı yapmak tekrar setup yapma derdinden bizi kurtarır.
Throttle ımız sçiyoruz. Örneğin %80 çıktı. Normal ayarımızı 0-70-70-70-70 , idle up 1.... 80-80-80-80-80 yapıyoruz . Test uçuşu yapıyoruz ve kafaturunu optik okuyucu ile ölçyoruz, değerleri yakın çıkmasını bekliyoruz. İnce ayarı throotle ı bir iki puan attırıp azaltarak yapabiliriz.
Ani gaz vererek motorda devir değişikliği varmı bakıyoruz. Bende fabrika gain ayarları gayet güzel çalıştı o yüzden kurcalamadım , ama devir değişikliği oluyorsa gainlerin ayarlanması gerekebilir.
Castle ESC Governor Ayarlanması:
Castle ESC ayarlanması nispeten daha kolay çünkü herşey bilgisayardan yapılıyor ve istediğimiz kafaturunu kendimiz yazıyoruz.
Buradaki sıkıntı öyle her yazdığımız değeri esc kabul etmiyor. Belli bir oranın üzerinde ise uyarı veriyor. Bu uyarıyı hangi kafaturunun üzerinde alacağımızı gene mr mels headspeed calculator dan görebiliriz.
Castle programında throttle ve motor bilgilerini girdikten sonra governor aktifleştirilip dişlilerin sayısını girip alttaki kutucuklara istediğimiz üç kafaturunu yazıyoruz. Daha önceden programla hesapladığımız ve pinionu ayarladığımız için problemsiz şekilde rakamlarımız yazıyoruz programda kabul ediyor.
Gene program size kumandadaki throttle ayarlarınızın % kaç girilmesi gerektiini söylüyor.
Yani çocuk oyuncağı
Bu ESC içinde governor ayarlarını yapmadan önce endpoint ayarlarını yapmayı unutmamak gerekiyor.
CASTLE ESC Ayar ve konfigurasyon detayları için aşağıdaki konuya mutlaka göz atınız.
Castle ESC Ayarları : Temel Ayarlar, Throttle Kalibrasyon ve Governor Aktivasyon
Hobbywing ESC Governor Ayarlanması:
Hobbywing Platinum V3 ve V4 ESC'de Mr.mel headspeed calculator Kullanimi
Hobbywing 100A V3 ESC Governor Ayari Nasil Yapilir ?
Governor pallerin dakikada dönüş sayısını (kafaturunu) sabit tutan sistemdir.
Governor Neden Gerekli?
Elektrikli modellerde motorlar kilovat (kv) cinsinden değerlerine göre gruplandırılır. Yani motorun pilden aldığı volt başına ürettiği dönüş sayısını gösterir.
Örneğin 1100 kv motorun 22 voltta ürettiği dönüş sayısı ile 550 kv motorun 44 voltta ürettiği dönüş sayısı aynıdır.
Uçuş süresince pilin voltajı giderek düşeceği için mesela başalngıçta 25.2V sonlara doğru 22.2V olduğunda motorun ve pervanelerin dönüş hızı giderek azalacaktır. Bu azalmada modelin komutlarımıza verdiği cevaplarda yavaşlamaya sebep olacaktır.
Governor bu aradaki farkı ortadan kaldırır ve uçuş süresi boyunca aynı hızı korumayı sağlar, uçuş süresi boyunca modelin cevabı aynı kalır. Daha önceleri sadece yakıtlı modellerde sağlanabilen bu özellik governor kullanımı ile elektrikli modellerde de sağlanır.
Bir başka gereklilik ise paller açı değiştirdiğinde doğmaktadır. Paller açı aldıkça motora binen yük artar , sıfıra yaklaştıkça yük azalır. Bu değişimlerde motora giden akımın ayarlanamasıda gene governor tarafından yapılarak kafaturu sabit tutulur.
Governor ayarlanması için modelimiz hakkında bilmemiz gerekenler:
1. İdeal kafaturu modelimiz için ne olmalı , bunu araştırıp bulmanız gerekir. Bir kaç tane değer olabilir. Normal mod , idle up 1 (daha hızlı) idle up 2 (önerilen maksimum değer) gibi. Kafaturu arttıkça uçuş süresi kısalır , modelin atikliği artar. Maksimum önerilen değeri aşmak tehlikeli olabilir.
2. Motorun kv ve pol sayısı
3. Pinion ve ana dişli diş sayısı
4. Pilinizin kaç hücreli olduğu
5 Şart olamakla beraber motorun % olarak enerji verimliliğini bilmek ince ayar yapmada faydalıdır. Bilmiyorsanız %90 olarak alınabilir.
ESC'nin mutlu ve serin çalışmasını , uzun ömürlü ve daha güvenli olmasını nasıl sağlarız?
ESC'ler (elektronik hız kontrolcüsü , pilden aldığı akımı saniyede 11-13 bin defa çiplerini açıp kapayarak (pulse width modulation=pwm) belirli oranlarda motora aktararak motorun hızını düzenler. Yüksek akım ve düşük yüzdeli throttle ısınmaya sebep olur.
ESC nin mutlu ve serin çalıştığı aralık genelde %80 üzeri throttle düzeyidir.
Governor overhead nedir?
Governor kafa hızını uçuş boyunca düşen voltaja karşı sabit tutmak için voltaj yüksekken daha az güç vermelidir. voltaj düştükçe daha yüksek güç vermelidir. Bu yüzden ortalama bir değer başlangıç değeri olarak verilmelidirki hem voltaj düştüğünde hemde zorlanmalarda daha fazla güç sağlayabilecek bir rezervi olmalıdır. Örneğin %100 güçte çalışan bir esc daha fazla güç gerektiğinde bunu veremez. Ama istediğimiz kafaturumu %85 de alacak şekilde ayarlarsak kalan %15 rezervi güç gerektiğinde kullanabilir. İşte bu %15 yüzdeye governor overhead denir.
Buraya kadar öğrendiklerimiz özetlersek:
Kafaturumuz kaç olmalı belirleyeceğiz , throttle %80-90 arasındayken bu hızı elde edecek şekilde dişlilerimiz ayarlayacağız. Ana dişliyi değiştirmek mümkün olmadığı için motor dişlisini (pinion) değiştirerek bu işi yapacağız.
Bu kadar hesap kitabı nasıl yapacağız?
Mr mel's headspeed calculator goggle a yazdığımızda çok işimize yarayacak bir programı bulacaksınız.
Bu LİNKİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu programda yuakrıda bilinmesi gerekenler bölümüne yazılan değerler yerine yerleştirildiğinde (modelin ana dişli sayısı model seçildiğinde otomatik çıkar) elinizdeki setup ile kaç kafaturuna ulaşacağınızı size verir.
Örneğin:
Goblin 700 için önerilen kafaturu hızı 2200 - 2300 civarıdır.
Burada geçen battery c rating çok önemli değil ama genede girin.
Pillerin hücre sayısı 12
Main gear diş sayısı (yandaki listeden goblin 700 i bulunca otomatik olaak çıkıyor diş sayısı
Pinion diş sayısı : Elimizdeki pinion 20T olsun
Motor KV : 500 olsun
Peak efficency %90 da bırakıyoruz
En alttaki governor kutusunu ilk etapta işaretlemeyelim ki governor olmadan hız nasıl oluyor bir görelim.
Calculate (hesapla) deyince çıkan ekrana %100 throttle da kafaturunu görüyoruz.....
Uçuşun başında piller dolu iken : 2310 devir/dk
Uçuşun ortasında: 2128
Uçuşun sonunda: 2054
Görüyoruz ki uçuş süresi boyunca pillerin voltajı düştükçe hız bayağı azalmakta.
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Şimdi gene aynı değerler ile governoru işaretlersek ve governor olarak castle 3.0 seçtiğimizde hesaplanan rakamın maksimum 1860 olduğunu görüyoruz.
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu kadar düşmesinin sebebi esc nin kendine rezerv olarak bir yüzde bırakması ve mevcut dişliler ile sabit kafaturunu sağlayabileceği maksimum hızın 1860 olduğunu söylemesidir.
Demek ki governor olmadan uçtuğumuz pinion ile governor ile uçtuğumuz pinion farklı olmalıdır.
Şimdi pinionu 24T yapalım ve tekrar hesapla diyelim. Bu sefer 2232 değerini görüyoruz. Bu bizim istediğimiz değerdir. Gidip hemen bir 24 T pinion alıyoruz ve kutudan çıkan pinionu değiştirip adam gibi ayarımızı yapıyoruz.
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Ek not:Castle esc governorları için tabloda çıkan rakamların daha üzerinde kafaturları elde edilebilir . ESC sadece uyarı verir ancak kullanıcılar bu değerlerin üzerinde de problemsiz uçtuklarını söylemektedirler. Castle ESC lerin governor overhead aralığı geniştir. %110 lara kadar çıkabilir.
İkinci bir örnek gene goblin 700 üzerinden verilen değerlerle ancak YGE governor store 4.0 voltta seçerek yaparsak:
%80 düz throttle ayarında 2300 kafaturu çıkmakta. Bu bizim için fazla ise %70'e düşmek yerine pinionu 23T yaparak Gene %80 throttl da bu sefer 2200 kafaturunu elde edebiliriz.
Neden yüzdeyi basitçe değiştirmek yerine pinion değiştiriyoruz?
Throttle yüzdesi düştükçe esc daha çok ısınır. Motor ve esc uygun dişli oranı kullanılmaması nedeniyle ısınmasına "overgearing" denir. İdeal çalışma yüzdesinde düşük ısıda çalışması için sistemin dişli oranı ayarlanmalıdır.
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Castle ESC ve YGE ESC ayarlanması:
YGE (YEP) Governorlarının ayarlanması:
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu aralar çok tutulan YGE klonu YEP ESCleri bende kullanıyorum. Oldukça mantıklı fiyatlarda kaliteli bir ESC. Bu ESC nin governorunu ayarlamak için bir programlama kartına ihtiyacımız var. Kart hobbykingden alınabilir.
*ESC nin genel ayarlarını yaptıktan sonra elimizdeki sistemi mr mel's headspeed calculatora girip makul bir kafaturunda test edelim. Herşey düzgün çalışıyorsa governor ayarlayabiliriz demektir.
*Governor ayarı yaparken voltajı hücre başına 4.0V olan bir pile ihtiyacımız var. Tam dolu pil ile ayar yapmıyoruz , yoksa overhead yeterli olmuyor. Eğer pillerimiz yıpanmış ise 3.9 volt yada 3.8 voltta ayar yapıyoruz , sağlılı piller ise 4.0 voltta yapacağız.
*İlk olarak throotle range ayarını yapmamız gerekiyor Bunun için kumandada throttle kolu en yukardayken pili bağlıyoruz , beep seslerini duymaya başlayınca throttle kolunu sıfıra indiriyoruz. Pili esc den ayırıyoruz. Range ayarı tamamdır.
*Program kartımızı esc ye bağlıyoruz , gov store 'a gelip entere basıyoruz. Kartı esc den ayırıyoruz.
*Modelin ana ve kuyruk pallerini söktükten sonra hazırladığımız 4.0 hücrebaşına voltajı olan pili takıyoruz.
*Modele tam gaz verip kafaturunun hızlanıp sabit hale gelmesini bekliyoruz.
*Motoru kapatıyoruz ve pili söküyoruz. İşlem tamamdır.
Ek not: Bu işlemi yaptıktan sonra timin ve pwm değerleri fabrika ayarlarınıa döndüğü için yeniden kontrol edilmelidir. YEP ESC lerde timing 18 derece olmalıdır. Bu değer diğer esclerdeki 5 dereceye denk geliyor. Active freewheling açık olduğundan emin olun.
Şimdi yüzde kaç throttle da kaç kafaturu oluyor anlamak için Mr mels headspeed calculator kullacağız. Gerekli değerleri girip calculate dediğimizde çıkan değerlere göre kafaturumuzu seiçyoruz.
İşin ideali %80-85 aralığında istediğimiz kafaturunu elde edecek şekilde pinion seçmek. O yüzden önce bu değerler incelenip dişliler yarlanıp en son bu setupı yapmak tekrar setup yapma derdinden bizi kurtarır.
Throttle ımız sçiyoruz. Örneğin %80 çıktı. Normal ayarımızı 0-70-70-70-70 , idle up 1.... 80-80-80-80-80 yapıyoruz . Test uçuşu yapıyoruz ve kafaturunu optik okuyucu ile ölçyoruz, değerleri yakın çıkmasını bekliyoruz. İnce ayarı throotle ı bir iki puan attırıp azaltarak yapabiliriz.
Ani gaz vererek motorda devir değişikliği varmı bakıyoruz. Bende fabrika gain ayarları gayet güzel çalıştı o yüzden kurcalamadım , ama devir değişikliği oluyorsa gainlerin ayarlanması gerekebilir.
Castle ESC Governor Ayarlanması:
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Castle ESC ayarlanması nispeten daha kolay çünkü herşey bilgisayardan yapılıyor ve istediğimiz kafaturunu kendimiz yazıyoruz.
Buradaki sıkıntı öyle her yazdığımız değeri esc kabul etmiyor. Belli bir oranın üzerinde ise uyarı veriyor. Bu uyarıyı hangi kafaturunun üzerinde alacağımızı gene mr mels headspeed calculator dan görebiliriz.
Castle programında throttle ve motor bilgilerini girdikten sonra governor aktifleştirilip dişlilerin sayısını girip alttaki kutucuklara istediğimiz üç kafaturunu yazıyoruz. Daha önceden programla hesapladığımız ve pinionu ayarladığımız için problemsiz şekilde rakamlarımız yazıyoruz programda kabul ediyor.
Gene program size kumandadaki throttle ayarlarınızın % kaç girilmesi gerektiini söylüyor.
Yani çocuk oyuncağı
Bu ESC içinde governor ayarlarını yapmadan önce endpoint ayarlarını yapmayı unutmamak gerekiyor.
CASTLE ESC Ayar ve konfigurasyon detayları için aşağıdaki konuya mutlaka göz atınız.
Castle ESC Ayarları : Temel Ayarlar, Throttle Kalibrasyon ve Governor Aktivasyon
Bu LİNKİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Hobbywing ESC Governor Ayarlanması:
Hobbywing Platinum V3 ve V4 ESC'de Mr.mel headspeed calculator Kullanimi
Bu LİNKİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Hobbywing 100A V3 ESC Governor Ayari Nasil Yapilir ?
Bu LİNKİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol