Sarven'in RCkolik ailesine katılması çok iyi oldu, bu eleman ayaklı bir RC kütüphanesi gibidir
ayrıca tanıdığım modelciler içinde en çok okuyan adamdır da diyebilirim, bu kadar bilgi başka nasıl gelecek ki zaten
Tabi sadece teorik değil pratikte de hayli tecrübeli, işin hem inşaat hem pilotaj tarafında yetenekli bir arkadaşımızdır.
Güzel sözlerin için teşekkürler Evren abi. Kendim bazı şeyleri tecrübe etmemiş olsam bile senin gibi değerli modelcilerden sorarak, gözlemleyerek de çok şey öğrenme fırsatım oldu. Sana sorduğum soruların da haddi hesabı yoktur herhalde
Tabi yaptığım okumalar olsun, izlediğim videolar vs çok katkı sağladı. O yüzden de senin inşaatlarını, çektiğin videoları adeta o inşaatı ben yapıyormuşçasına takip ediyorum. İnan bu bile beni zinde tutmaya çok yardımcı oluyor.
Pilotaj körelmiştir muhtemelen, 3D uçmayı unuttuk zaten
. Dedim Rıfat belki beni gaza getirir, Arabistan'a geri döndü arkadaş
En son motorlu birşeyi Umman'da uçurdum desem
Neyse ki bisiklete binmek gibi birşey. Pandemi araya girmese en güzel uçak arkadaşın uçağıdır diyerek gene gelecektim yanına ama kısmet olmadı işte.
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Pull pull kabloların kıstırmalarının nasıl yapılması gerektiği ve telin kıstırma borusundan nasıl geçirilmesi gerektiğine de değinelim.
Normalde çoğu kaynakta, görselde şu aşağıdaki gibi bir uygulama görürüz. Ben bunu kesinlikle tavsiye etmiyorum. Pek çok kez bu uygulamada telin crimp borusu içinden kaydığını gördüm, deneyimledim. Bu biraz da ne tip bir model uçurduğunuza ve bu bağlantılara ne kadar yük bindirdiğinizle de alakalı. Hepsinde de illaki bu tip bağlantıda kayma, gevşeme olacak diye bir kaide yok. Prensipte bu şekilde kablo rotalamasına karşıyım.
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Kaymaya sebep olarak crimping doğru yapılmamıştır, iyice kıstırılmamıştır diye düşünebilirsiniz elbette. Doğru, olabilir. O halde bunu elimine edecek başka bir yol bulmak lazım.
O da şu, teli crimp borusu içinden bir tur daha döndürdüğümüzde tel tansiyon altında iken kendi kendini sıkmaya devam eder, sürtünme alanı arttırılmış olur ve telin kayması çok daha zor hatta imkansız hale gelir. Şu şekilde:
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Kıstırma konusunda da eminim farklı öneriler olacaktır. Kimileri penseyle bütün boruyu bir güzel boydan boya ezer. Ben bunu da tavsiye etmiyorum. Yan keski ile kontrollü bir şekilde en az iki yerden borunun ezilmesini tavsiye ediyorum. Ben hatta crimp borusun bu yeterli ise şöyle yapıyorum. Boruda 3 tane kıstırma yapıp her bir kıstırmada yan keskiyi 90 derece çeviriyorum. Bu konuda mutlak bir doğru olduğunu sanmıyorum. Bazıları da boruyu boydan boya penseyle eziyorlar. Ben bu yöntemde borunun çok ezildiğinde çatlayıp yırtıldığına şahit oldum, o yüzden bu yöntemden uzak duruyorum. Amacımız boruyu dümdüz etmek değil, o borunun da kendi mukavemetini ve yapısal bütünlüğünü sağlamaya devam ediyor olması lazım. Elbette bu uygulamaya uygulamaya uygun bir kıstırma aleti kullanmak en doğrusu ama o aletlere en yakın gördüğüm yan keski. Boruyu kesmeden, çentiklemeden dikkatlice yan keskiyle başarılı kıstırmalar yapmak mümkün. Keskinliğini yitirmiş, aşınmış bir yankeski de kullanılabilir ya da boru ile yan keski çeneleri arasına bir kumaş parçası konum borunun hasarlanmadan sadece ezilmesi sağlanabilir.
Kabloları çapraz mı yapmak lazım, paralel mi yapmak lazım sorusunda gelince. Bunun da doğru bir cevabı yok.
Şöyle ki, en ideal geometri paralelogram (paralel kenar) yapmak yani menteşe hattında iki adet aynı boş yekeye paralel yani aynı boyda iki tane tel takmak. Mükemmel geometri. Peki dezavantajı ne? Bu kablolar gövdenin daha ortaya yakın bir yerinden dışarı çıkmak ister ve hareket boyunca yanal olarak daha büyük mesafe tarayacağı için uzun kablo slotları açmak gerekir, çünkü hareketin hiçbir noktasında kabloların gövdeye temas etmesini istemeyiz. Nötr halde iken şu ideal 90 derece açılarımız da sağlanmış olur.
Çapraz yaptığımızda ise kabloların gövdeden çıkış noktası daha kuyruğa yakın olur ve aynı açıdaki hareket boyunca kabloların ihtiyaç duyduğu slot boyu azalmış olur. Güzel değil mi? Ama bunun da dezavantajları ve dikkat edilmesi gereken noktaları var. Aynı boyda yekeler kullanıp çaprazlama yapsam dahi hareket boyunca tellerdeki gerginliklerde değişkenlik olur. Küçük atımlarda çalışan bir rudder için bu etken ihmal edilebilir olabilir ancak 3D uçan rudder atımları 45 derecenin üzerinde olan bir rudder için bu gerginleşmeler ve bollaşmalar başa bela olabilir. Düşünün 150cc'lik bir Extra 300'ünüz var. Rudder'da 3 tane herbiri 20'şer kg.cm'lik servolarınız var, olası bir aşırı gerginlikte birşeyleri kırarsınız, servolar pes etmez
Ya da şanslıysanız teliniz gerginlikten uzar uzar sizi kurtarız. Kevlar tel kullanıyorsanız pek şanslı olmayabilirsiniz.
Peki çapraz yaptık ve tellerdeki gerginlik boşalma problemini çözmek için ne yapmalıyız? İşte burada bu konunun başlangıç sebebi olan şu offset'li pushrod konusuna dönmek gerekiyor. Madem tellerde gerginlikler arasında bir diferansiyel oluşuyor, bunun negatifini sağlayacak bir geometri oluşturursak iki negatif etmen birbirini nötralize eder. En azında nötralize edemesek dahi etkisini azaltırız, daha tolere edilebilir bir noktaya taşımız oluruz. Böyle durumlarda genelde servo tarafında offsetli bir kafa kullanıp ya da o disk şeklindeki servo kafalarını kullanıp asimetrik bir hareket sağlarız.
Denklemi biraz daha zor hale getirelim. Zorunlu olarak kimi durumlarda rudder tarafındaki yeke deliklerini menteşe eksenine denk gelmeyebilir, gerisinde kalabilirz. Bir de telleri çapraz yaptık diyelim. Hatta bir de servo yeke boyu ile rudder yeke boyu da aynı değil, rudder tarafı daha geniş. Ortalık kıyamet, çarşı karışık
. Trigonometri kullanıp bunun hesabını yapmak mümkün ya da autocad gibi bir çizim programında deneye deneye optimum noktayı bulmak mümkün ama bununla ilgili hazır bazı programlar var. Onlardan yararlanmak en pratiği.
Bunlardan biri:
Bu LİNKİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Programı açtıktan sonra çıkan ekranda aşağıdaki geometry data diagramındaki tanımlara göre elimizdeki verileri giriyoruz. Calculate dedikten sonra elimizdeki geometriye göre rudder kaç derece dönecek ve kaç derece boşluk ya da gerilme olacak onu görüyoruz (rudder play). Plot dediğimizde max ve min atımların yanısıra rudder play eğrisini de görüyoruz. Atımlar arttıkça bu lineer olmayan sapmanın arttığını buradan da görebilirsiniz.
Son olarak da optimize dediğimizde offset değerlerini düzelterek bize olması gereken optimum (hala ideal değil ama optimum) ölçüleri veriyor. Birkaç itrerasyon sonucunda daha da iyi bir noktaya gelmek mümkün. Tabi bunu yaparken bazı sabitlerimiz ve kısıtlarımız da var. Örneğin büyük ölçekli uçaklarda kullandığımız metal servo kollarını her boyda ve her offset'te bulmak mümkün değil, dolayısıyla satın alınabilecek ürünlerdeki kısıtları da düşünmek gerekir ya da kendimiz servo koluna monte edebileceğimiz ayrı bir yere yapmamız gerekir. Bu tarz uygulamalarda genelde cam fiber ya da karbon fiber plakalardan yeke kesip bunu disc şeklindeki servo kafasına sabitlemek mümkün.
Yaptığım örnek bir hesaba bakalım. Optimize edeceğimiz kısım servo yekesi. Bunun kol boyu ve offset değeri. Rudder tarafındakini sabit tutuyoruz.
Yapmaya çalıştığımız max min atımları çakıştırmak ve rudder play'i minimize etmek.
Offset'ler verildiğinde oluşan dik açılara dikkat
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Ofset yok, kollar eşit. Sonuç iyi gibi görünse de çok fazla rudder play mevcut.
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Şimdi de optimize edelim. Aşağıdan optimum servo atımını ve beklenen rudder atımlarını değiştirerek yeni optimum noktayı bulmak mümkün.
Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Son olarak da gövdeden çıkacak olan kabloların yeri nasıl belirlenir, slot boyu nasıl bulunur, onunla ilgili güzel bir videoyla bitirelim.
Bu VIDEOYU görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
Biraz ağır bir konu, farkındayım. En güzeli çay karıştırma çubukları, ufak köpük bir parça ve birkaç iğne ile denemeler yapıp işin mantığını kavramak. Kabloları rijit pushrod'lar gibi çalıştırmaya çalışınca bu mekanik sistem nasıl da bir noktada kilitleniyor, atımlar kısıtlanıyor, bunu görmek mümkün. Kablo olunca gerilebildiği veya bollaşabildiği için o işlerin kötüye gittiği noktayı yakalamak daha zor oluyor. Böyle yazı okuyarak, yukarıdaki grafiğe bakarak filan çok da anlaşılacak iş değil
. Deneyin görün.
Dayanamadım, bir ekleme daha yapayım.
Şu offset'ler nasıl oluyor da asimetrik lineer harekete sebep veriyor konusunu aşağıdaki link'teki görsellerde görebilirsiniz.
Wilhelm Ackermann'ın da kulakları çınlasın.
Bu LİNKİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol
