Silikondan Kalıp Alımı

[Özgür Evren Varol]

Sonraki adım olarak her üç paneli de önce ayrı birer balsa kaideye yapıştırdım, sonra hepsini de bir ortak balsa levha üzerine yapıştırdım. Artık bu aşamada işi bilenler ne yapmaya çalıştığımı anlamış olmalı evet, bu panellerin silikon kalıplarını alıyorum

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Kalıp almakta kullanılacak silikonun dökülebilmesi için bir havuz benzeri yapıya ihtiyacımız var. Ama bu havuzun yan duvarlarının sonradan kolaylıkla sökülebilmesi gerekli. Eski bir takvim kartonu bu iş için biçilmiş kaftan, o zaman biz de onu kesip biçer havuzumuzu oluştururuz.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Hazır silikon ortaya çıkacak, şu 1/48 ölçekli Me-262 parçasının da kalıbını alalım, elbet lazım olur

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Havuz tamamen kapatılıp maske bantları ile sızdırmazlığı sağlandıktan sonra kalıp silikonu sahneye çıktı. Kullandığım ürün Türkiye'de kolaylıkla temin edilebilen, hobbytime tarafından kendi markalarıyla satılan bir ürün.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Hesaplamalarıma göre 200 gram silikona ihtiyacım olacak diyip bir plastik kaba 200 gram silikon döküp üzerine de belirtilen oranda sertleştiricisinden ekleyip hızlıca karıştırdım.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu silikon gayet güzel iş gören bir silikon, ama hoşuma gitmeyen tek bir yanı var, çalışma süresi çok kısa, 15 dk içerisinde tüm dökümün yapılması gerekli. Daha önce kulladnığım silikonlar çok daha uzun çalışma sürelerine sahiplerdi, acele etmeden kabarcıkların çıkmasını bekleyip sonrasında aheste aheste dökmek mümkün oluyordu. Bu silikon daha hızlı donacak şekilde formule edilmiş, diğer silikonlarda 24 saat sonra kalıp açılabilirken bu meretle 6 saat sonra kalıbı açabiliyorsunuz...

Karıştırdığım silikonu havuza doldurdum ve hesaplarımın yanlış olduğunu gördüm yan panellerin tepeleri hala ortadaydı, mecbur hızlıca ilave bir 50 gram daha hazırlayıp her iki kalıbı da yeteri seviyeye kadar doldurdum.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Duruma göre bu geceyarısı veya yarın sabah itibariyle kalıpları açabilecek hale gelecek silikon. Sonrasında, tabi eğer kalıp düzgün çıktıysa, kalıplara poliüretan reçine (hızlı döküm reçinesi) dökerek kitten çıkan panellerin kopyalarını üretebiliyor olacağım. Niyetim bu kopyalar üzerinde çalışarak (orjinali berbat etme riski olmadan) biraz da ilave sitiren levhalar profiller çubuklar vs kullanarak motor kısmındaki yapıyı oluşturmaya çalışmak. Nasıl sonuçlanacak bu delilikler hep birlikte göreceğiz

Bu konu YÖNETİM tarafından aşağıdaki mesaj taşınarak açılmıştır.

Bu LİNKİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

 

[Özgür Evren Varol]

Silikon olması gerektiği gibi kürlenip sertleşmiş! Nedense her silikon karıştırdığımda sanki sertleştirici oranını yanlış hesaplamışım veya adam gibi karıştıramamışım gibi hissiyata kapılıyorum...

Önce havuzun yan duvarlarını sökelim:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Sonra tabandaki blokları ayıralım:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Şöyle bir kapıyı aralayıp içeri bakalım bakalım neler varmış

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Hazır kapıyı aralamışken de mastar parçayı çıkartalım!

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Mastarların böyle sapasağlam çıkması nasıl rahatlatıcı bir his anlatamam

Yan paneller de büyük bir sıkıntı olmadan çıktı, bir panelin ucunda ufak bir çatlama oldu ama kolaylıkla tamir edildi. En kötü durumda bile orjinal kapakları kullanabilecek durumdayım yani

Şimdi sırada kalıplara reçine döküp sonuçlarını görmekte. Bu parçalar benim bu yöntemle yaptığım en ince parçalar olacak, reçine parçaların kırılganlığını da düşününce bazı soru işaretleri beliriyor kafamda... Bakalım deneyip göreceğiz

 

[Özgür Evren Varol]

Kendimi tutamadım, ilk parti dökümü yaptım

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Soldaki çoklu kalıpta üst panel ile bir yan paneli döktüm. Sağdaki küçük kalıp da me-262 parçası.
Yarım saat sonra sonucu görücez. Genelde ilk dökümler kalıbı öğrenmedir, sağda solda kalabilen hava kabarcıklarının varlığı ve bunların giderilmesi için bir iki deneme gerekebilir. Me-262 parçasında epey bir hava kabarcığı potansiyeli var (şekil gereğince). Panellerin daha temiz olmasını bekliyorum, ama onlarda da yan panellerin potansiyel sorunlu bir bölgeleri var. Tabi bir de fazlaca ince olmalarının etkilerini de merakla bekliyorum

 

[Özgür Evren Varol]

Ayyy.... Çok heyecanlı....

veee...

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

 

[Özgür Evren Varol]

Üst panel tahminimden daha zor çıktı kalıotan (epey bir kivrım olduğu için içten dıştan sımsıkı sarıyir kalıp). Ama sonuç kusursuz bir kopya...

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Yerine de gayet güzel oturuyor (bu parçayı maske niyetine bile kullanabilirim boyama sırasında motoru korumak için )

Me-262 parçasında tahmin ettiğim gibi ufak kabarcık problemleri var, ama bu haliyle bile az biraz temizlik sonrası kullanılabilir bu parça:

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Yan panel tahminimden çok daha kolay çıktı kalıptan, ve ince olması da bir sorun yaratmadı. Ama yine tahmin ettiğim gibi birkaç hava kabarcığı problemi var, bunları engelleyecek şekilde döküm denemeleri yapacağım ilerde.

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu yöntemle kopyalanabilen detaylar inanılmaz...

Bu RESMİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Oh be, şimdi rahat bir uyku çekebilirim
İyi geceler

 

[Sarven Bedikoğlu]

Vakum pompası yoktu sende, değil mi Evren abi? Vacuumed degas bottle

 

[Özgür Evren Varol]

Vakum pompası yoktu sende, değil mi Evren abi? Vacuumed degas bottle

Sen nerden çıktın bakiim ? vaktin çok galiba bu aralar

Bu silikon biraz enteresan, çalışma süresi kısa ve çok hızlı kıvamı artıyor. İlk kez kullandığımda kesin biyerlerde hava kabarcığı kalmıştır diye hayıflanıyordum ama her nasıl oluyorsa kalıbı etkileyecek bir kabarcık kalmıyor. Tabi genel döküm kurallarına dikkat etmek gerektiğinin altını da çizmek gerek.

Yine de kabul etmem gerekli ki bir “degassing chamber” olsa içim daha rahat ederdi. Allahtan fazla silikon işim yok, yoksa bir de oturup onu yapmam gerekecekti

 

[Sarven Bedikoğlu]

Sen nerden çıktın bakiim ? vaktin çok galiba bu aralar

Bu silikon biraz enteresan, çalışma süresi kısa ve çok hızlı kıvamı artıyor. İlk kez kullandığımda kesin biyerlerde hava kabarcığı kalmıştır diye hayıflanıyordum ama her nasıl oluyorsa kalıbı etkileyecek bir kabarcık kalmıyor. Tabi genel döküm kurallarına dikkat etmek gerektiğinin altını da çizmek gerek.

Yine de kabul etmem gerekli ki bir “degassing chamber” olsa içim daha rahat ederdi. Allahtan fazla silikon işim yok, yoksa bir de oturup onu yapmam gerekecekti

Birşeyler araştırırken burda buldum kendimi. Nostalji oldu baya. Eski fotoğraflarımızı filan gördüm. FW190'ı gördüm, hüzünlendim. Hey gidi günler.

Ben de kürlenme süresini bilemedim, arada kaldım. Kabarcıklanma kalıp alma esnasında mı yoksa resin dökümünde mi oluyor? Resin zaten çok daha hızlı kürleniyor herhalde, benim hatırladığım 1 dakikaya taş gibi olmuştu İTF'deki uygulamamızda.

 

[Özgür Evren Varol]

Birşeyler araştırırken burda buldum kendimi. Nostalji oldu baya. Eski fotoğraflarımızı filan gördüm. FW190'ı gördüm, hüzünlendim. Hey gidi günler.

İyi ettin, hoş geldin, ama hemencecik ortadan kaybolma sakın! Sadece nostalji için de kalma, bu forumu helikoptercilerin elinden almak için senin gibi bir uçakçı daha olması çok faydalı olur ?

Ben de kürlenme süresini bilemedim, arada kaldım. Kabarcıklanma kalıp alma esnasında mı yoksa resin dökümünde mi oluyor? Resin zaten çok daha hızlı kürleniyor herhalde, benim hatırladığım 1 dakikaya taş gibi olmuştu İTF'deki uygulamamızda.

Kabarcık kalması her aşamada olabilir. İlk adımda kalıp alınırken bir kabarcık kalabilir mesela. Bu da iki şekilde olabilir, ilki silikon karıştırılırken oluşan kabarcıkların biryerlerde sıkışması nedeniyledir. Bunu engellemenin bir yolu, eğer imkan varsa, senin lafını ettiğin gibi bir silikonu karıştırdıktan sonra bir vakum kabına konup hızlıca vakum uygulanmasıdır. Düşen dış basınçla silikon içindeki kabarcıkların hacmi ve haliyle yüzerlilikleri de artar, kabarcıklar da hızlıca yüzeye ulaşıp silikonu terkeder. Eğer vakum kabı imkanı yoksa ve silikon yeterince çalışma süresine sahipse, karıştırdıktan sonra 3-5 dakika kendi haline bırakmak da karışımdaki kabarcıkların en aza indirilmesinde faydalı olur. Ama bu silikonda malesef böyle bir imkan yok, hayli hızlı "jelleşiyor". Son olarak da silikon kalıba dökülürken olabildiğince ince bir ip gibi dökülmesi de kabarcıkların döküm sırasında silikondan ayrılmasında yardımcı olur. Buradaki mantık şu, diyelim ki 1mm çaplı bir kabarcık kalıbı berbat etme potansiyeline sahip, silikon dökülürken kabın ağzı iyice büzülerek (genelde plastik veya kağıt karıştırma kapları kullanılır) akan silikon sütununun çapının da 1mm civarında olması sağlanırsa, eğer karışımda bu çapta bir hava kabarcığı var ise, bu aşamada silikondan ayrılacak demektir. Tabi bu da yavaş bir döküm demekir ve yine kullanılan silikonun çalışma süresinin buna izin vermesi önem taşıyacaktır.

Kalıp aşamasında kabarcık oluşmasının bir diğer yolu da kalıbın hatalı planlanması veya silikonun hatalı dökülmesinden kaynaklanabilir. Silikonda hiçbir hava kabarcığı yoksa bile döküm sırasında biyerlerde hava sıkıştırma riski vardır. Bunun engellenmesi için öncelikle kalıbı alınacak parçanın kalıp içinde ne şekilde nasıl bir pozisyonda konumlandırılacağı önem taşır. Parça dümdüz birşey ise önemli değil ama girintili çıkıntılı detaylar var ise, kalıp içerisinde döküm sırasında yükselen silikon seviyesinin bir girintinin içinde hava sıkışmasına neden olmayacağı bir pozisyon seçilmelidir. Bazı parçalarda bu imkansız olabilir, örneğin iki farklı yerdeki detay birbirine karşı çalışabilir, yani birisini kurtaracağın açı diğerinde hava sıkışmasına neden olabilir. Böyle durumlarda parça izin veriyorsa eğer iki parçalı kalıp almak daha uygun olabilir. O da mümkün değilse silikonu dökerken kalıbın eğimini ayarlayıp detayların olduğu kısımlarda silikonun seviyesinin yükselme açısını değiştirerek doldurmak çözüm olabilir. Bazı durumlarda önce bütün bu problemli detaylara fırça vb bir aletle silikon doldurmak, sonra kalıplamak da bir alternatif çözüm olabilir.
Silikon dökülürken de temel prensip kalıptaki en alçak noktaya döküm yapılmasıdır. Böylece silikon akışı hep aşağıdan yukarıya doğru olur ve havayı da yukarı doğru iterek ilerler. Parça ile kalıp duvarları arasındaki boşlukların da silikonun rahatça akmasına izin verecek kadar geniş olması gerekir. Aksi halde silikonun dökülen yerden kalıbın içine yayılması sırasında bir nevi baraj etkisi nedeniyle fazlaca seviye farkı oluşması ve buna bağlı olarak artan akış hızıyla biyerlerde hava sıkıştırması riski vardır.

Kalıp sorunsuz olsa bile reçine dökülürken yine kabarcık kalması riski vardır. Bu da daha çok parçanın şekliyle ve kalıplama oryantasyonu ile ilgilidir. Kalıp alırken silikonun akış yönü ile döküm sırasında reçinenin akış yönü birbirine terstir bu da kalıp alırken hava sıkışmasını engelleyecek şekilde ayarlanan parçanın resin dökülürken hava sıkışması riskini arttırmasına neden olur Ama resin çok akışkan, neredeyse su viskozitesinde olan bir sıvı, ve döküm sırasında bir kürdan veya ince bir tel vs gibi bir parça ile dürtüklemek, esnek olan kalıbı sağa sola çekiştirerek resinin her yere ulaşmasını sağlamak gibi çeşitli yöntemlerle hava kabarcıklarının engellenmesi sağlanabilir. Tabi tüm bunlar için en fazla 1.5-2 dakikanın olduğunu unutmamak gerek, çünkü bu reçineler hızlıca sertleşirler.

Eğer bu iş için meraklı olanlar, denemek isteyenler var ise Özkan Türker'in 2006 yılında yayınladığı, bir nevi "kutsal kitap" diyebileceğimiz makalesini şiddetle tavsiye eederim. Ben bildiğim herşeyi bu makales sayesinde cesaretlenerek girişmeme ve sonrasındaki kendi denemelerim (ve doğal olarak bolca yamulma) ile edindiğim tecrübelere borçluyum

Bu LİNKİ görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol

Bu makale gerekli tüm temel bilgiyi barındırmakta, ancak eğer makalede kullanılan ürünlere birebir ulaşma imkanınız olmaz ise sizin edinebileceğiniz malzemelere göre bazı farklılıklar olacağını unutmamak gerekir. En güzel örneği benim şu an kullandığım hobbytime silikonunun bu makalede kullanılan (benim de daha önceden alışık olduğum) diğer silikona göre çok daha hızlı serleşmesi. Makalede silikonun 10-25 dk karıştırılması söyleniyor, ki bu önemli bir nokta, ama hobbytime silikonu 15. dakikada jelleşmeye başlayabiliyor (sertleştirici oranınıza bağlı değişebilir) Ben bu silikonla karıştırma işlemini 4-5 dk ile sınırlandırarak adapte ettim mecburen. Ama sonuçta başarılı bir şekilde kalıp almak mümkün oluyor, yani bu büyük bir dezavantaj değil. Kalıbın 6 saat sonra hazır olması da benim gibi sabırsız modelciler için bir avantaj bile denebilir